روزناه ابتكار: پنج روز آخر ماه صفر وقايع تلخ زيادي اتفاق افتاده است كه از آن جمله مي‌توان به شهادت پيامبر اكرم(ص)، امام حسن(ع) و امام رضا(ع) اشاره كرد. در اين مطلب بر آنيم تا نگاهي به اتفاقات ماه صفر از 28 تا 30 ام داشته باشيم.

28 صفر

شهادت اشرف مخلوقات خاتم‌الانبياء محمد بن عبدالله(ص) در سال 11 هجري در سن 63 سالگى با سم بر پا كنندگان سقيفه يكي از اتفاقات بسيار دردناك اين تاريخ است. در 24 صفر وقتي بيماري پيامبر(ص) شدت پيدا كرد.

در اين هنگام فرمود: «حبيبم را نزد من حاضر كنيد.» عايشه و حفصه پدران خود را نزد آن حضرت حاضر كردند اما پيامبر(ص) با مشاهده آنان روى خويش را از آنان برگردانيد و فرمود: «حبيبم را نزد من حاضر كنيد.» سپس دنبال على بن ابيطالب(ع) فرستادند.

چون نظر مبارك به آن حضرت افتاد او را نزد خود خواند و كلماتى به حضرت فرمود. هنگامى كه على بن ابيطالب(ع) خارج شد، عمر و ابوبكر به او گفتند: «خليلت به تو چه گفت؟». فرمود: «هزار باب علم به من حديث كرد كه از هر باب هزار باب ديگر باز مى‌شود.»

 پيامبر(ص) در لحظات آخر عمر خود وصيت‌هايى به اميرالمومنين(ع) فرمود و جبرئيل و ميكائيل و ملائكه مقربين را بر آن وصيت شاهد گرفتند. از جمله آن كلمات كه جبرئيل به پيامبر(ص) مى‌فرمود و اميرالمومنين(ع) مى‌شنيد اين بود كه «ياعلي؛ حرمتت را مى‌درند و محاسنت به خون سرت رنگين مى‌شد.»

غسل و نماز بر بدن پيامبر(ص)

اميرالمومنين(ع) پس از غسل دادن آن حضرت به تنهايى بر ايشان نماز خواند؛ سپس فرمود: خداوند در هر مكانى كه روح پيامبرش را قبض مى‌كند راضى است كه در همان مكان دفن شود، و من آن حضرت را در حجره‌اى كه از دنيا رفته دفن مى‌كنم.

 لذا اميرالمومنين(ع) با كمك ديگران قبرى حفر كردند و بدن حضرت را داخل قبر قرار دادند. حضرت داخل قبر رفت و صورت پيامبر(ص) را باز كرد و گونه راست را بر زمين گذاشته در لحد را بستند و خاك روى آن ريختند.

آغاز امامت اميرالمومنين(ع)

روز 28صفر در بيت وحي روز غم و ماتم شهادت پيامبر اكرم اسلام (ص)، و انجام اقدامات لازم براي تجهيز و خاكسپاري آن حضرت بود كه بايد توسط وصي تعيين شده توسط پيامبر يعني اميرالمومنين على بن ابيطالب(ع) انجام مي‌شد.

به طور طبيعي اين روز نخستين روز شروع امامت امام علي (ع) بود. اما همزمان، اسلام‌ستيزان با گرد هم آمدن در سقيفه بنى ساعده كودتاي از پيش مهيا شده را براي شكستن بيعت روز غدير و غصب خلافت از خاندان وحي و خانه‌نشين كردن اميرالمومنين(ع)، را به اجرا گذاشتند.

شهادت امام حسن مجتبى(ع)

يكي ديگر از وقايع اينكه در روز 28 صفر سال 50 هجري قمري امام حسن مجتبى(ع) به شهادت رسيد.

(بنا بر قولى ديگر شهادت آن حضرت در 7 صفر و يا در 5 ربيع‌الاول است.) در اين روز، جعده دختر اشعث بن قيس، با زهرى كه معاويه براى او فرستاده بود آن حضرت را مسموم كرد. معاويه همراه با زهر صد هزار درهم فرستاد و وعده كرد كه او را به عقد يزيد (كه به وعده خود وفا نكرد.)در آورد.

مسموميت و وصيت حضرت امام حسن(ع)

پس از مسموميت و ظهور اثر سم، امام حسن(ع) به بردارش امام حسين(ع) فرمود: «مرا مسموم كرده‌اند. من از شما جدا مى‌شوم و به خداوند ملحق مى‌گردم، و مى‌دانم چه كسى مرا مسموم كرده است؛ ولى به حقى كه بر شما دارم در اين‌باره حرفى نزنيد.

 وقتى من از دنيا رفتم، چشمانم را ببند، غسلم بده و كفنم كند و مرا كنار قبر جدم پيامبر(ص) ببر تا با او تجديد عهد كنم. سپس مرا در بقيع كنار جده‌ام فاطمه بنت اسد(س) دفن كنيد.

 مى‌دانم مخالفين و معاندين گمان مى‌كنند شما مى‌خواهيد مرا كنار پيامبر(ص) دفن كنيد و مانع شما مى‌شوند. شما را به خدا قسم مى‌دهم كه مبادا به خاطر من حتى به اندازه خون حجامت ريخته شود.»

تشييع جنازه حضرت امام حسن(ع)

امام حسين(ع) بعد از غسل و كفن و نماز، آن حضرت را به طرف مرقد شريف پيامبر(ص) حمل كردند. با ديدن اين منظره براى مروان و بقيه بنى اميه كه با سلاح و به همراهى عايشه آمده بودند، شكى باقى نماند كه مى‌خواهند آن حضرت را در كنار پيامبر(ص) دفن كنند.

 لذا مانع شدند و عايشه در حالى كه سوار درازگوشى بود گفت: «مرا با شما چه كار است كه مى‌خواهيد كسى را كه من او را دوست ندارم در خانه من دفن كنيد.» مروان ملعون هم نظير اين مطالب را گفت؛ و ابن عباس به او و عايشه جواب داد.

فرزندان عثمان هم مانع شدند و گفتند: «هرگز نمى‌شود كه عثمان در بدترين مكانها دفن شود و حسن در كنار رسول خدا به خاك سپرده شود.امام حسين(ع) فرمود: «به خداوندى كه مكه و حرم را محترم گردانيده، حسن(ع) فرزند على و فاطمه(س) سزاوارتر است بر پيامبر(ص) از كسانى كه بدون اجازه داخل خانه او شده‌اند.

بخدا قسم او سزاوارتر است از ...»عايشه جلو قبر پيامبر(ص) رفت و گفت: «تا يك مو در سر من هست نخواهم گذاشت او را در اين جا دفن كنيد!» در اين هنگام بنى مروان جنازه آن حضرت را تير باران كردند.

بنى هاشم دست به شمشير بردند. ولى امام حسين(ع) مانع شده و فرمود: «وصيت برادرم نبايد ضايع شود.» ايشان هفت تير فرو رفته به جنازه آن حضرت را بيرون كشيد و فرمود: «اگر وصيت برادرم نبود مى‌دانستيد كه شمشيرها در كجا و چگونه بر شما فرود مى‌آمد.» سپس بدن مطهر آن حضرت را به بقيع برده و در كنار جده‌اش فاطمه بنت اسد(س) دفن كردند.

آخر ماه صفر شهادت امام رضا(ع)

حضرت ثامن الحجج على بن موسى الرضا(ع) در سال 203 ه‍جري به شهادت رسيدند. سن مبارك حضرت 49 يا 55 سال بوده است. شهادت آن حضرت به قول مشهور آخر ماه صفر است. اما در روز 28صفر مامون انگور مسموم يا آب انار زهرآلود را به اجبار به حضرت امام رضا(ع) خورانيده است.
آزارهاى مامون نسبت به حضرت

مامون از آزار و جسارت نسبت به حضرت كوتاهى نكرد؛ حتى حضرت را سه ماه در سرخس زندانى كرد. پس از ولايت‌عهدى، ابتداى گرفتارى آن حضرت به خاطر معاشرت با مامون بود. او به حسب ظاهر در تعظيم و احترام حضرت مى‌كوشيد، اما در باطن به آزار و اذيت امام رضا(ع) مي‌پرداخت .

مسموميت امام رضا(ع)

خادم امام هشتم مى‌گويد: هر جمعه كه آن حضرت از مسجد جامع مراجعت مى‌كرد، با بدنى عرق‌دار و غبارآلود دست‌ها را به درگاه الهى بر مى‌داشت و مى‌فرمود: «بارالها اگر فرج و گشايش كار من در مرگ من است، مرگ مرا برسان.» آن حضرت پيوسته در غم و حزن بود تا در غربت رحلت فرمود.

مامون پس از آنكه يك شبانه روز شهادت آن حضرت را كتمان كرد سراغ محمد پسر امام صادق(ع) و جماعتى از آل ابوطالب فرستاد تا سلامتي بدن امام‌(ع) را ببينند؛ سپس شروع به گريه و زارى كرد.

دفن بدن امام هشتم(ع)

پس از غسل و كفن و نماز بر بدن شريف حضرت كه توسط امام جواد(ع) انجام شد آن حضرت را جلو قبر هارون در خانه حميد بن قحطبه، مكان فعلى دفن كردند.

 بنابر بعضى روايات مامون از ترس فتنه مردم دستور به دفن شبانه حضرت داد. مدت امامت آن حضرت 20 سال بود و سن شريف امام جواد(ع) هنگام شهادت امام رضا(ع) 7 سال و چند ماه بوده است.