مجله زندگي ايده آل - زينب رئوفي: پخش فيلم خصوصي سوشا مكاني - دروازه‌بان تيم پرسپوليس - چند وقت اخير سر و صداي زيادي به پا كرد كه جرياناتش هنوز هم ادامه دارد. قشرهاي مختلف جامعه واكنش‌هاي متفاوتي به اين جريان نشان داده‌اند. عده‌اي از افراد مستقيما در دست به دست كردن اين فيلم نقش داشته‌اند و عده‌اي به عكس، با تشكيل كمپين و انتشار اطلاعيه‌هايي با اين مضمون كه «وارد حريم خصوصي ديگران نمي‌شوم» به نوعي اعتراض خود را به اين جريان نشان دادند و سعي كردند در فرهنگ‌سازي براي جلوگيري از وقوع دوباره اتفاقاتي اين چنيني پيشقدم شوند.

البته اين اولين بار نيست كه چنين اتفاقي رخ داده و گاهي اوقات افرادي كه در اين دام گرفتار مي‌شوند به يك اصل مهم روانشناسي بي‌توجه هستند و حلقه‌هاي دوستي و صميميت‌شان در هم تنيده مي‌شود. در روانشناسي موضوعي وجود دارد كه بر اساس آن بايد روابط‌تان با آدم‌هاي اطراف را مرز‌بندي كنيد و افراد مختلف را خيلي زود به حريم خصوصي‌تان راه ندهيد. در اينجا به شما مي‌گوييم كه جريان حلقه‌هاي ارتباط و صميميت آدم‌ها از چه قرار است و چطور بايد از ورود افراد غريبه به حريم خصوصي  پيشگيري كنيم. علاوه بر اين دكتر بهزاد تريوه، روانشناس و مشاور خانواده، درباره جزييات حريم خصوصي بيشتر  توضيح مي‌دهد و  مي‌گويد چه افرادي به حريم خصوصي ديگران تجاوز مي‌كنند.

حلقه‌هاي صميميت را بشناسيد

نموداري كه مي‌بينيد حلقه‌هاي روابط و صميميت نام دارد كه حد و مرز ميزان نزديكي و صميميت با افرادي را كه در زندگي اجتماعي ما نقش‌هاي متفاوتي دارند مشخص مي‌كند. اين نمودار از حلقه با رنگ‌هاي متفاوت تشكيل شده است.

- مركزي‌ترين حلقه دايره كه بنفش‌رنگ است مربوط به ماست و فقط خود ما در آن قرار داريم.

- در حلقه بعدي كه آبي‌رنگ است افراد درجه يك خانواده قرار مي‌گيرند كه نزديك‌ترين و صميمي‌ترين افراد در زندگي اجتماعي ما محسوب مي‌شوند.

-   حلقه بعدي سبزرنگ است و شامل صميمي‌ترين دوستان ما مي‌شود.

 -  در حلقه بعدي كه زردرنگ است دوستان ما قرار دارند.

 -  در حلقه نارنجي‌رنگ همكاران، آشنايان و افرادي كه آنها را مي‌شناسيم جاي مي‌گيرند.

 -  حلقه آخر كه قرمز رنگ است شامل افراد غريبه است كه هيچ آشنايي و شناختي روي آنها نداريم و بايد به شدت مراقب‌شان باشيم.

شايد يكي از دلايلي كه به حريم خصوصي افراد تجاوز مي‌شود اين باشد كه خود آنها نتوانسته‌اند به خوبي براي ميزان صميميتي كه بايد با اطرافيان‌شان داشته باشند و مقدار اعتمادي كه بايد به آنها بكنند، حد و مرز مشخصي قائل شوند. 

طبيعي است هر چه افراد در حلقه‌هايي قرار مي‌گيرند كه به مركز دايره نزديك‌ترند ميزان صميميت و اعتماد ما هم به آنها مي‌تواند بيشتر شود. بنابراين بايد با افرادي كه در حلقه‌هايي قرار مي‌گيرند كه از مركز دايره فاصله بيشتري دارند، صميميت كمتري داشته باشيم و در تنظيم روابط‌مان با آنها حد و مرز دقيق‌تري را تعيين كنيم چون شناخت و اعتمادمان نسبت به آنها كمتر است.  

يك فضاي نامرئي در اطراف شما

حريم خصوصي يك فضاي نامرئي است كه دور تا دور هر شخص به صورت حائل وجود دارد كه آن فرد دوست دارد در آن فضا عادي و آزادانه رفتار كند و اگر فردي وارد اين حريم بشود در او واكنش هيجاني فيزيولوژيكي ايجاد مي‌شود. ضربان قلب او بالا مي‌رود و احساس تنيدگي كرده و از اين موضوع احساس ناراحتي مي‌كند. اين فضا مي‌تواند منزل، اتومبيل، اتاق شخصي يا هر فضايي كه فرد احساس مي‌كند نوعي مالكيت معنوي روي آن دارد، باشد.

به تعداد آدم‌هاي روي زمين حريم خصوصي وجود دارد

روانشناسان معتقدند كه فضا و حريم شخصي به فرهنگ جامعه‌اي كه افراد در آن رشد كرده و زندگي مي‌كنند بستگي دارد و حد و حدود آن در فرهنگ‌هاي مختلف مي‌تواند متفاوت باشد. شايد بتوان به تعداد فرهنگ‌ها، كشورها و يا اصلا به تعداد همه آدم‌هاي روي كره زمين براي حريم شخصي تعريف و حد و حدود تعيين كرد اما ميان همه اين تعريف‌ها يك نكته مشترك وجود دارد؛ هيچ‌كس دوست ندارد توسط ديگران اذيت بشود و آرامش و آسايش‌اش به خاطر تجاوز به حريم خصوصي‌اش به هم بريزد.

وقتي حريم‌تان تهديد مي‌شود

بخشي از بررسي‌ها و تحقيقات نشان داده است كه شبكه‌هاي اجتماعي و پيام‌رسان بيشتر از اينكه اثرات مثبت و سازنده داشته باشند اثرات منفي و سوء روي روابط بين فردي و خصايص و ويژگي‌هاي انساني مي‌گذارد. افراد بدون اينكه خودشان متوجه باشند با وارد شدن در شبكه‌هاي مجازي به جاي بهبود و ارتقاي روابط بين فردي به روابط اجتماعي خود به‌طور غيرمستقيم لطمه مي‌زنند.

فضاي مجازي آدم ها را بي‌پروا مي‌كند

در دنياي حقيقي هنگامي كه فردي مي‌خواهد پشت سر يك نفر بدگويي كند يا وارد حريم او بشود - مثلا بدون اجازه وارد اتاق‌اش بشود - فضايي را لازم دارد كه شخص مورد نظر از آن خيلي دور باشد و حين انجام اين كار مدام اين استرس و اضطراب را دارد كه اگر او ناگهان از راه برسد بايد چه كند؟ اما در فضاي مجازي چهره و شخصيت افراد به صورت حقيقي و رودررو عرضه و شناخته نمي‌شود بنابراين اين استرس در فرد پايين مي‌آيد و فرد آسان‌تر مي‌تواند وارد حريم خصوصي ديگران بشود.

افراد با اطمينان به اينكه ديده نمي‌شوند، شخص مورد نظر هرگز متوجه نمي‌شود كه آنها اين كار را كرده‌اند و هيچ عواقبي براي آنها در پي ندارد بي‌پرواتر   اين كار را انجام مي‌دهند.

چه شخصيت هايي عكس هاي ديگران را پخش مي كنند؟

چه فرقي مي‌كند من اين كار را بكنم يا خير؟ توجيه اين افراد اين است كه من هم اگر ارسال نكنم ديگران اين كار را مي‌كنند. اما اين ويژگي در بعضي از شخصيت ها بيشتر ديده مي شود.

توجه طلب: افرادي كه دست به انتشار عكس‌ها و فيلم‌هاي خصوصي ديگران مي‌زنند در برقراري و ايجاد ارتباطات واقعي و اجتماعي ناكارآمد و ناكام هستند و چون به لحاظ واقعي قادر نيستند بازتاب و نتيجه ارتباطات اجتماعي خود را به دست بياورند دوست دارند به اين وسيله خودشان را بيشتر مطرح كرده و توجه بيشتري را به سمت خود جلب كنند. درواقع اين افراد چون چيزي براي عرضه كردن ندارند دست به اين كار مي‌زنند تا دقت و توجه بيشتري از ديگران نصيب‌شان شود.

پوچ‌گرا: اشخاصي كه فلسفه و ايدئولوژي خاصي در ذهن‌شان ندارند و عادت به مصرف‌گرايي دارند هر چه به دست‌شان مي‌رسد و به خوردشان داده مي‌شود را بدون هيچ تعقل و تفكري مي‌پذيرند. اين افراد چون معنا، مفهوم و هدف خاصي در زندگي‌شان ندارند و دچار نوعي پوچ‌گرايي هستند بدون هيچ انديشه‌اي دست به انتشار عكس‌ها و فيلم‌هاي خصوصي ديگران مي‌زنند.

لذت‌جو: از آنجا كه اين افراد به دنبال خوشي و لذت هستند هنگام انتشار عكس‌ها و فيلم‌هاي خصوصي ديگران تنها به لذتي كه از اين كار نصيب‌شان مي‌شود فكر مي‌كنند و چون به تبعات آن نمي‌انديشند خيلي آسان اين كار را انجام مي‌دهند. اين افراد هيچ مسئوليتي را در برابر حقوق ديگران نمي‌پذيرند.

منفعل- پرخاشگر: افرادي كه به‌طور طبيعي منفعل و بزدل هستند و كار خاصي از آنها برنمي‌آيد در مواردي براي تخليه كردن تكانه‌هاي پرخاشگرانه‌ سركوب‌شده به كارهاي اين‌چنيني مثل بي‌آبرو كردن ديگران دست مي‌زنند. عكس‌ها و فيلم‌هاي خصوصي ديگران مي تواند براي تخليه هيجانات سركوب‌شده اين افراد خوراك مناسبي باشد. 

ضداجتماعي: شخصيت‌هاي ضداجتماعي از آزار رساندن به ديگران، تجاوز به حريم آنها و به هم زدن آسايش و آرامش آنها لذت مي‌برند.

هيجان‌زده: اين افراد زود هيجان‌زده مي‌شوند و فقط براي تجربه هيجان ناشي از انتشار مل خصوصي ديگران دست به اين كار اين مي‌زنند.

فرهنگ‌سازي كنيد

اگر با لورفتن حريم خصوصي ديگران مخالف هستيد از طريق انتشار مطالب و اطلاعيه‌هايي به قبح اين مسأله اشاره و افراد را از عواقب و پيامدهاي منفي آن باخبر كنيد تا به تدريج احترام گذاشتن به حريم خصوصي ديگران در افراد جامعه دروني و فرهنگ رعايت حريم شخصي ديگران ايجاد بشود.

بي تفاوت نباشيد

هنگام رويارويي با افرادي كه دست به اين كار مي‌زنند بي تفاوت نباشيد، صريحا آنها را از اين كار نهي كنيد و به كارشان عكس‌العمل منفي نشان دهيد تا  كاملا متوجه بشوند از اين كار خوشتان نيامده و اعتراض‌تان را به‌گونه‌اي بيان كنيد تا آنهابه عمل و عواقب آن بينديشند. شايد براي شما هم پيش بيايد، پس خودتان را جاي فردي بگذاريد كه عكس هايش در حال لو رفتن است و فرد خاطي را متوجه اشتباهش كنيد.   

كمپين تشكيل دهيد

با تشكيل دادن كمپين و عضو شدن در آن راي منفي خودتان را نسبت به اين جريان ثبت و در فرهنگ‌سازي كردن در اين زمينه شريك شويد.

در اين كار زشت شريك نشويد

وقتي عكس، تصوير يا فيلمي مربوط به زندگي خصوصي ديگران به دست‌تان مي رسد بدون اينكه آن را ببينيد، نابودش كنيد. سپس مخالفت خودتان را به شخص يا اعضاي گروهي كه آن را انتشار داده است صريحا اعلام كنيد.