روز طبيعت؛ فرصتي براي انديشيدن به خالق هستي

به گزارش گروه وبگردي باشگاه خبرنگاران جوان، اگر در آيه هاي قرآن درنگي داشته باشيد متوجه مي شويد كه اين كتاب آسماني، اغلب تمثيل ها و توضيحات خود را به مدد آثار طبيعت بيان كرده و از انسان ها خواسته است تا در نشانه هاي الهي بينديشند. ازديدگاه قرآن، طبيعت معرّف عظمت و قدرت و نيز مظهر علم خدا به شمار مي آيد. سوگندهاي مختلفي كه در قرآن به طبيعت ياد شده نيز از ديگر مصاديق اهميت طبيعت است.
 
در قرآن كريم، علاوه بر اينكه ۷۵۰ آيه به پديده هاي طبيعي اشاره داشته، بيش از دَه درصد آيات اين كتاب نيز به طبيعت اختصاص يافته است. به اين صورت، قرآن از زواياي گوناگون به طبيعت نگريسته و به برخي از پديده هاي طبيعي نيز سوگند يادكرده است. سوگند به انجير و زيتون، سوگند به صبح، سوگند به سپيده دم، سوگند به ستارگان و... از جمله اين سوگندهاست.
 
نكته مهمي كه در قرآن در رابطه با طبيعت وجود دارد اين است كه خداوند پيوسته تاكيد داشته بندگانش در طبيعت و چيزهايي كه مي بينند بينديشند. بنابراين روزهاي بهاري و علي الخصوص روز سيزدهم فروردين كه روز طبيعت نام دارد، فرصت خوبي براي انديشيدن درباره طبيعت و به طوركلي آفريده هاي خدا روي زمين است.
 
 قرآن با عبارت هايي نظير «لعلكم تعقلون و لعلهم يتفكرون» انسان ها را به انديشيدن دعوت مي كند و مي فرمايد: «و في الارض ءايت للموقنين ذاريات» (۵۱) آيه ۲۰. و در زمين براي اهل يقين عبرت هايي است، يا «فانظر الي ءاثر رحمت اللّه كيف يحي الأرض بعد موتهآ» روم (۳۰) آيه ۵۰. پس به آثار رحمت خدا بنگر كه چگونه زمين را پس از مُردنش زنده مي كند، يا «انظروا ماذا في السّموات و الأرض» يونس (۱۰) آيه ۱۰۱. بنگريد كه چه چيزهايي در آسمان ها و زمين است، يا «سيروا في الأرض فانظروا كيف بدأ الخلق» عنكبوت (۲۹) آيه ۲۰. در زمين سير كنيد و بنگريد چگونه خداوند آفرينش را آغاز كرده و موجودات را آفريده است، يا «سنريهم ءايتنا في الأفاق» فصّلت (۴۱) آيه ۵۳. به زودي نشانه هاي خود را در اطراف جهان به آنان نشان خواهيم داد. قرآن هم چنين آموزه هاي اساسي دين، از جمله مسئله اساسي قيامت را از روي نظاير طبيعي و رستاخيزهاي دنيا براي ما آشكار و مبرهن مي كند.​

 

​

  ​در نظر انسانِ متفكر و اهل انديشه، هر درخت، بازتابي از درختي بهشتي و هر گُل، آيينه صفا و پاكي بهشتي است كه انسان در آرزوي دستيابي به آن است به همين دليل مي توان در طبيعت به عنوان تجلي الهي بر انسان انديشيد؛ زيرا واجد پيام مابعدالطبيعي و نمايانگر ذات يگانه و صفات متعدد اوست.
 
تا به اين جا با اهميت جايگاه طبيعت در قرآن آشنا شديم و همين موضوع خود دليل مهمي است كه ما را به رفتار درست با طبيعت تشويق و ترغيب كند.اگرچه دلايل ديگري هم براي لزوم صيانت از طبيعت وجود دارد ولي ذكر چند آيه اشاره شده در ابتداي گزارش نمونه اي از اين «الزام» است.
 
در قرآن كريم، سوره مائده آيه ۸۶ از نابود كردن و تخريب محيط زيست به عنوان اعتداء (تجاوز) نام برده شده است و بر اين اساس كساني كه رفتار ناشايست نسبت به محيط زيست داشته باشند، از رحمت و محبت خداوند محروم خواهند بود. درست است كه خداوند، طبيعت را مقهور انسان آفريده و ا نسان را به عنوان جانشين خود در زمين قرار داده است ، اما اين به آن معنا نيست كه او آزاد باشد تا هر گونه كه مايل است رفتار كند. انسان در برابر خداوند و تمامي آفرينش مسئول است.او بايد در برابر اراده ي خداوند تسليم باشد و با صلح و صفا در كنار طبيعت زندگي كند.
 
به عبارت ديگر ، انساني كه جانشين خداوند در زمين است بايد همواره در راه حفظ و سلامت طبيعت بكوشد. علاوه بر آيات متعددي كه درباره لزوم حفاظت از محيط زيست و ارتباط انسان با طبيعت وجود دارد، احاديث و روايات بسياري هم در اين باره وجود دارد به عنوان نمونه از پيامبر اكرم (ص) روايت شده است كه: «تحفظوا من الارض فإنها أمكم» يعني از زمين حفاظت كنيد به درستي كه آن مادر شماست يا مثلا از امام صادق (ع) نقل است: درختان ميوه دار را قطع نكنيد كه خدا بر شما به شدت عذاب را فرود مي آورد.

 

يكي از نكات جالبي كه در قرآن در رابطه با طبيعت وجود دارد اين است كه گاهي قرآن با ذكر نمونه‌اي از طبيعت در جهت تربيت نفس و جلوگيري از غفلت او سخن مي‌گويد: مثلاً در آنجا كه از طوفان دريا و تلاطم كشتي‌ها سخن مي‌گويد و اين حالت طبيعت را بيان مي‌كند از آن جهت كه انسان درحالت گشايش و وفور نعمت خدا را فراموش مي‌كند و به هنگام سختي و فشار به ياد پروردگار مي‌افتد در سوره يونس ذكر مي‌كند: «او كسي است كه شما را در خشكي و دريا مي‌گرداند، تا وقتي كه دركشتي و در حالت آرامش هستيد كه با بادي خوش در حركت است، افرادي در اين حالت آرامش هستيد كه با بادي خوش درحركت است، افرادي در اين حالت شاد هستند. ( و از ياد خدا غافل‌ )، اما بناگاه بادي سخت بر آنها وزد و موج از هر طرف بر ايشان تازد يقين كنند كه در محاصره افتاده‌اند، در آن حال خدا را پاكدلانه مي‌خوانند كه اگر ما را از اين ورطه برهاني، قطعاً از سپاسگزارانيم.»
 
با نگاهي اجمالي به آيات مختلف قرآن متوجه مي شويم كه همواره به بشر گفته شده است كه در زمين گردش كند و بر آنچه در آن خلق شده است بنگرد و بينديشد. بنابراين تلاش كنيم زين پس خصوصا در اين روزهاي بهاري كه زيبايي هاي دور و برمان دوچندان مي شود  علاوه بر لذت بردن از زيبايي هاي طبيعت فرصتي هم براي انديشيدن به خالق اين همه زيبايي بگذاريم، كمي  به دست تدبري كه پشت اين عظمت قرار دارد و همه كره زمين بر سرانگشت او مي چرخد بينديشيم. اگر به عمق اين عظمت بي انتها پي ببريم شايد كمي بيشتر حواسمان به مراقبت از طبيعت باشد. سخن آخر اينكه خداوند در قرآن كريم به آيات و نشانه هاي خود در طبيعت قسم خورده است، به همين خاطر هم ما بندگان موظفيم در حفظ و نگهداري از اين آيات الهي تلاش كنيم.
 
 
منبع:مهر