zoomit.ir - امين فيض پور: با شناسايي ريشه‌ي مشكلاتي كه در زندگي ما وجود دارند، مي‌توان بسياري از مسائل را حل كرد. امروز شيوه‌‌ي «چرا‌هاي پنجگانه» را براي حل كردن مشكلات با پرسيدن ۵ سوال مطرح خواهيم كرد. با ما همراه بمانيد. همه چيز درباره‌ي اين شيوه‌ي حل مسئله و بحران‌ از شيوه‌هاي مديريتي در شركت تويوتا آغاز شد، كه پس از مدتي در كتاب Smarter Faster Better: The Secrets of Being Productive in Life and Business توسط چارلز ديگ يكي از نويسندگان نيويورك تايمز بازتاب داده شد.

اين ايده كه به شكل يك سيستم در شركت تويوتا اجرا شده نام «چراهاي پنجگانه» گرفته است و چارلز ديگ، نويسنده‌ي كتاب مرتبط با آن اينطور درباره‌ي آن توضيح مي‌دهد: در سال ۱۹۸۰، تويوتا، توليدكننده‌ي ژاپني اتومبيل‌ها، اولين شعبه‌ي خود را در آمريكا تاسيس كرد. اين كارخانه با فلسفه خاصي به جلو مي‌رفت كه Toyota Production System نام گرفت. اين سيستم بر اين مبنا بود كه اگر شما بدانيد از چه زاويه‌اي و چگونه به يك مشكل نگاه كنيد، هر مشكلي، حتي پيچيده‌ترين آنها، متوجه مي‌شويد كه همه آنها بر اثر علت‌هايي بسيار ساده به وجود آمده‌اند.

در واقع زاويه‌ي ديد مناسب براي حل مشكل هم با پرسيدن تعداد «چرا‌هاي» مناسب قابل مشاهده خواهد شد. چارلز يكي از مشكلاتي كه او و همسرش مدت‌ها با آن دست و پنجه نرم‌ مي‌كرده‌اند را مثال مي‌زند: چرا آنها هيچگاه نمي‌توانند شام را با فرزندان خود ميل كنند؟


پس آن‌ها ۵ سوال «چرايي» پرسيدند:

۱. چرا آن‌ها هيچگانه شام را با فرزندان خود نمي‌خورند؟

ديگ جواب مي‌دهد: «به خاطر اينكه من و همسرم اغلب اوقات ديرتر از زمان مورد انتظار به خانه مي‌رسيم.»

۲. بسيار خب، چرا آن‌ها انقدر دير به خانه مي‌رسيدند؟

جواب: به اين خاطر كه برخلاف خواسته‌ي خود براي ترك محل كار، در ساعات پاياني هنوز تعداد زيادي كار براي انجام مانده كه باعث مي‌شود نخواهند يا نتوانند آنجا را ترك كنند.

۳. چرا آنها در پايان هر روز كاري، آنقدر كار باقي مانده براي انجام دارند؟


جواب: بخاطر اينكه هر روز، قصد دارند سريع و به موقع به سركار برسند؛ اما با عجله و مضطرب سركار حاضر مي‌شوند و معمولا همان زمان يا يك جلسه يا يك وظيفه‌ي بزرگ را براي انجام دادن پيش‌رو دارند.

۴. چرا آن‌ها هر روز دير به محل كار مي‌رسند؟

جواب: آن‌ها اغلب اوقات اميدوارند تا كار‌ها را سر وقت انجام دهند؛ اما به دليل آماده كردن بچه‌ها براي رفتن به مدرسه، معمولا ۲۰ دقيقه زمان بيشتري طول مي‌كشد.

۵. در نهايت، چرا آماده كردن بچه‌ها براي مدرسه انقدر طول مي‌كشد؟


جواب: دليل اصلي آن پيدا كردن لباس بچه‌ها و پوشاندن آن‌هاست كه وقت‌گير است.

همه‌ي نقاطي كه لازم بود تا ريشه‌ي مشكلي حل شود، با پرسيدن اين ۵ سوال به راحتي قابل تشخيص شدند. شايد در ابتداي كار، ابدا شام نخوردن همراه با فرزندان هيچ ارتباطي با وقت‌گير بودن و بي‌نظمي در قرارگيري لباس‌هاي بچه‌ها نداشت، اما با پرسش و جواب به اين «۵ چرا» مشخص شد كه ديرآمدن ديگ و همسرش از سركار يك راه حل بسيار ساده دارد.

حالا با منظم كردن شبانه‌ي لباس بچه‌ها و قبل از خواب شبانه، فرداي آن روز، ديگ و همسرش مي‌توانند وقت كمتري براي آماده كردن بچه‌ها براي مدرسه در نظر بگيرند، سر موقع به محل كار برسند و در نتيجه سروقت هم براي صرف شام و استراحت به خانه برگردند.

البته كه حل كردن برخي مسائل، بسيار سخت‌تر از اين مشكل مطرح شده است، اما نظريه‌ي «چراهاي پنجگانه» مي‌تواند در بسياري از مشكلات همچنان كمك‌كننده باشد.

مثال ديگري كه مي‌توان مطرح كرد: اگر هر روز دير به سركار مي‌رسيد، چنين سوال‌هايي از خود بپرسيد:

۱. چرا هر روز ديرتر به سر كار مي‌رسم؟
 
جواب: چون از خواب بلند شدن صبحگاهي كار بسيار سختي است.

۲. چرا بلند شدن صبحگاهي برايم سخت است؟

جواب: چون ترجيح مي‌دهم خواب باشم تا اينكه به سر كار بروم.

۳. چرا رفتن به سركار را دوست ندارم؟


جواب: چون كاري كه انجام مي‌دهم، واقعا از همه مهارت‌هاي ارزشمند من و چيز‌هايي كه من از آن‌ها لذت مي‌برم، استفاده نمي‌كند.

۴. چرا به سركاري مي‌رويد كه نيازمند بهترين مهارت‌هاي شما نيست؟

جواب: به اين خاطر كه تاكنون سال‌ها مطالعه و تحصيلات دانشگاهي و مدرسه را براي رسيدن به آن گذرانده‌ام (با اينكه زياد آنها را دوست نداشتم.)

۵. چرا همچنان به سال‌هاي گذشته اهميت مي‌دهي، در صورتي كه نمي‌خواهي در آن زمينه فعاليت داشته باشي؟

جواب: به اين خاطر كه از اعتراف به خانواده و همسالان خود در مورد اين اشتباه مي‌ترسم.

اين روش تاثير عالي در پيدا كردن ريشه مشكلات دارد. مسائلي كه در زندگي ما وجود دارد پايه‌هاي بزرگي دارند كه با شناختن آنها مي‌توان فكري به حالشان كرد. مجبور كردن خودمان به پرسيدن «۵ چرا» باعث شد تا به مسئله ريشه‌اي برسيم: شما به اين دليل دير به سركار مي‌رويد، چرا كه زمينه‌ي فعاليت اشتباهي را براي كار خود انتخاب كرده‌ايد (و شايد هم به فكر درباره‌ي انجام كاري ديگري نياز داريد)