وب سايت تكرا - رضا اصغرزاده: قصد داريم در اين مطلب به يكي از ترندترين مباحث دنياي فناوري اطلاعات يعني مهاجرت ابري يا مهاجرت به ابر بپردازيم.

مهاجرت ابري يا مهاجرت به ابر فرايند استقرار دارايي هاي ديجيتال، خدمات، منابع فناوري اطلاعات يا برنامه هاي كاربردي سازمان، به طور جزئي يا كلي، به ابر است. فرايند مهاجرت به ابر ممكن است باعث حفظ برخي از زيرساخت هاي فناوري اطلاعات در محل شود. چنين سناريويي بدين گونه است كه احتمالاً سيستم موجود با يك راه حل ابري جزئي كه ‌مي‌تواند توسط يك شركت ثالث، ميزباني و از طريق اينترنت با پرداخت هزينه اي مشخص بهره برداري شود، تركيب شده است.

 

اجزاي ابري اين سيستم تركيبي ‌مي توانند بين چندين ارائه كننده خدمات ابري مختلف انتقال يابند كه از اين رو باعث ‌مي‌شود كسب و كارها بتوانند مقرون به صرفه ترين راه حل را انتخاب كنند. فرايند مهاجرت به ابر ‌مي تواند كسب وكارها را در معرض خطر افشاي اطلاعات حساس و بحراني شان قرار دهد، بنابراين مهاجرت به ابر نيازمند تحليل، برنامه‌ريزي و اجراي دقيق ‌است تا از سازگاريِ راه حل ابري با نيازمندي هاي سازماني، اطمينان حاصل شده و در دسترس بودن و يكپارچگي سيستم هاي فناوري اطلاعات سازمان حفظ شود.

اگر بخواهيم مهاجرت به ابر را به زبان ساده تر توضيح دهيم، به فرايند انتقال برنامه هاي كاربردي و سامانه هاي موروثي شركت ها، سازمان ها، SME ها و …، از محيط هاي سنتي (on-premise) به محيط هاي ابري، مهاجرت به ابر، مهاجرت ابري يا Cloud Migration مي گويند.

فرايند مهاجرت به ابر چندان هم كار آساني نيست؛ به زبان ديگر، مهاجرت ابري كار بسيار سختي نيز هست! پياده سازي مهاجرت به ابر ‌مي تواند چالش هايي نيز به همراه داشته باشد و برخي از نگراني هاي امنيتي را افزايش دهد، اما به دليل مزاياي بيشماري كه محيط هاي ابري در اختيار كاربران قرار ‌مي دهند، اين مهاجرت، امري اجتناب ناپذير است. چالش هاي اصلي در بحث مهاجرت به ابر زماني بيشتر خود را نشان ‌مي دهند كه صحبت از مهاجرت سامانه هاي موروثي (Legacy Systems) به ابر باشد.

البته لازم به ذكر است كه همه برنامه هاي كاربردي براي مهاجرت به ابر مناسب نيستند. در هنگام ارزيابي مناسب بودن يك برنامه كاربردي براي مهاجرت به ابر بايد به دو عامل تجاري و فني توجه داشت. به طور كلي، چالش هاي رايج مهاجرت ابري به سه دسته عوامل تجاري، عوامل فني و سهولت پياده سازي تقسيم ‌مي‌شوند كه در شكل زير قابل ملاحظه است. در ادامه اين چالش‌ها را به تفصيل بيان خواهيم كرد.

كليدي ترين عوامل تجاري كه در هنگام مهاجرت به ابر بايد آن ها را در نظر گرفت در ادامه بيان شده اند:

• سرمايه گذاري هاي فعلي در بخش فناوري اطلاعات: هنگا‌مي‌كه صحبت از مهاجرت به ابر ‌مي شود، سازمان هاي كوچك و متوسط (SME) نسبت به سازمان هاي بزرگ از مزاياي بيشتري برخوردارند. با توجه محدوديت قابل ملاحظه شركت هاي كوچك و متوسط در بخش فناوري اطلاعات، آن ها قادرند كه مستقيماً به ابر مهاجرت كنند اما اكثر شركت ها و سازمان هاي بزرگ، سرمايه گذاري هاي قابل توجهي در زيرساخت فناوري اطلاعات خود داشته اند. سرمايه گذاري هاي سنگين و پيچيدگي سخت افزارهاي مورد استفاده آن ها، شبكه، پشتيباني، مديريت، سفارشي سازي و يكپارچه سازي، همه و همه اين موارد ‌مي تواند كار را براي سازمان هاي بزرگ سخت كند تا از محيط فناوري اطلاعات موجود دست كشيده و به محيط ابري مهاجرت كنند.

• هزينه ها: مدل هزينه فعلي براي بخش فناوري اطلاعات، تركيب هزينه هاي سرمايه اي و هزينه هاي عملياتي است. سازمان ها به طور كلي هزينه هاي خود را بالا در نظر گرفته و بودجه بندي ‌مي كنند كه همين امر باعث افزايش هزينه هاي سرمايه اي ‌مي‌شود، البته همين هزينه هايي كه بالا در نظر گرفته ‌مي شوند نيز بودجه بندي شده و قابل پيش بيني است. اما حركت به سمت مدل هزينه اي عملياتي از طريق مهاجرت به ابر به اين معني است كه سازمان بسته به استفاده اي كه از منابع دارد، براي آن ها متقبلِ هزينه ‌مي شود. اين مدل، هزينه هاي عملياتي غير قابل پيش بيني، خصوصاً براي برنامه هاي كاربردي با تقاضاي متغير مثل وب سايت هايي كه در معرض عموم قرار دارند را نشان ‌مي دهد. بنابراين، اين امر براي سازمان ها بسيار مهم است كه بتوانند مقدار استفاده از برنامه هاي كاربردي و هزينه هاي عملياتي را قبل از مهاجرت به ابر تخمين بزنند. علاوه بر اين، هزينه هاي مهاجرت نيز بايد از قبل درك شده و در تصميم گيري براي مهاجرت به ابر تاثير گذار باشد. اگر اين موارد رعايت نشود ‌مي‌تواند يكي از اهداف اصلي مهاجرت به ابر يعني صرفه جويي در هزينه ها را نفي كند.

• امنيت داده: هنگام تصميم گيري براي مهاجرت به ابر، امنيت داده يكي از اصلي ترين نگراني ها به شمار ‌مي آيد. برنامه هاي كاربردي كه داده و اطلاعات به شدت حساس و امنيتي دارند بهتر است كه در پشت ديوار آتش سازمان به كار گرفته شوند اما داده هايي كه تحمل پذيريِ امنيتي آن ها بالاتر است ‌مي‌توانند به ابر مهاجرت داده شوند. مكانيزم هاي فني براي امنيت داده در ابر هنوز در حال تحول ‌مي‌باشند و امنيت داده هنوز هم يكي از اصلي ترين موانع اتخاذ ابر است.

• آيين نامه ها و مقررات: مسائل جغرافياي سياسي، به خصوص براي دولت ها و موسسات مالي قبل از تصميم براي مهاجرت به ابر، بايد به دقت مورد ارزيابي قرار گيرند. به طور مثال در ايران، هند، روسيه و اكثر كشورهاي دنيا، مراكز داده ابري بايد در داخل كشور قرار داشته باشند. همچنين مهم است كه آيين نامه هاي محلي مربوط به هر سازمان نيز قبل از تصميم گيري براي مهاجرت به ابر بايد در نظر گرفته شود.

• تامين منابع: يكي از كليدي ترين مزاياي ابر تامين سريع منابع است. برنامه هاي كاربردي كه بسته به تقاضا، نياز به ‌دسترس‌پذيري و افزايش مقياس دارند، گزينه هاي مناسبي براي ابر دارند. اكثر سازمان ها نيازمندي هاي تجاري داشته كه توسط تامين سريع داده هاي فناوري اطلاعات، نياز به پشتيباني دارند، به طور مثال مي توان به سازماني اشاره كرد كه يك دوره محدود كمپين بازاريابي آنلاين اجرا ‌مي‌كند. برخي از برنامه هاي كاربردي مختلف، ماهيت فصلي دارند؛ اين گونه برنامه هاي كاربردي نياز است كه تنها در طول دوران خاصي مورد پردازش واقع شوند، به عنوان مثال مي توان برنامه هاي كاربردي منابع انساني و يا حقوق و دستمزد را نام برد. اين نوع از برنامه هاي كاربردي ‌مي توانند از توانايي ابر براي تامين سريع منابع استفاده كنند.

برخي از كليدي ترين عوامل فني كه در حين مهاجرت به ابر بايد در نظر گرفته شوند نيز در ادامه مطرح شده اند:

• زيرساخت فعلي: معماري فناوري اطلاعات سنتيِ فعلي سازمان ها به گونه اي بهينه شده تا بتواند تقاضاي فعلي اين بخش را فراهم نمايد و مهاجرت به ابر مستلزم اين است كه تغييري در معماري فناوري اطلاعات ايجاد شود. با مهاجرت برنامه كاربردي به ابر، طريقه دستيابي كاربران نهايي به فناوري اطلاعات ‌مي‌تواند دستخوش تغييرات ريشه اي و اساسي گردد.

• معماري امنيتي: كنترل ها و امنيت برنامه هاي كاربردي براي مطابقت با اكوسيستم ابري، نياز به تغيير دارند و براي امنيت داده به انواع جديدي از مكانيزم ها نياز خواهد بود. نياز است تا مكانيزم هاي مديريت هويت و دسترسي با مدل هاي استقرار ابر وفق داده شوند. علاوه بر اين، مكانيزم هاي رمزگذاري داده ها و مديريت كليدي ابر هنوز راه زيادي براي رسيدن به بلوغ دارند.

• پيچيدگي: برنامه هاي كاربردي ساده ‌مي توانند به راحتي به ابر مهاجرت داده شوند و مقدار تلاشي كه براي انجام اين كار مورد نياز است چندان قابل توجه نخواهد بود. اين برنامه هاي كاربردي ‌مي توانند مستقيماً به مدل خدماتيِ نرم افزار به عنوان سرويس (SaaS) كه آن را ارائه دهندگان خدمات ابري مختلفي فراهم ‌مي كنند، مهاجرت داده شوند، به عنوان مثال برنامه هاي كاربردي پست الكترونيك ‌مي توانند مستقيماً به ارائه دهندگان خدمات ابري مختلف مثل آفيس۳۶۵، گوگل اپس يا لوتوس لايو مهاجرت كنند. به طور مشابه، مهاجرت يك وب سرور ساده به مدل خدماتي زيرساخت به عنوان سرويس (IaaS) نيازمند تلاش قابل توجهي نخواهد بود. اما مهاجرت برنامه هاي كاربردي پيچيده نيازمند برنامه ريزي دقيق و تست قبل از پياده سازي است. برنامه هاي كاربردي قديمي ‌(سامانه هاي موروثي) و برنامه هاي كاربردي سازماني موجود به احتمال بسيار زياد نيازمند تغييراتي در كدهايشان هستند تا بتوانند به خوبي بر روي ابر نيز عمل نمايند.

• شبكه و پشتيباني: با مهاجرت برنامه هاي كاربردي به ابر، يك ريسك واقعي وجود دارد و آن تبديل شدنِ شبكه به يك نقطه شكست است. علاوه بر اين، به دليل اتصالات بسيار زياد به ابر خارجي، نياز است تا پهناي باند شبكه نيز ارتقا يابد. از اين رو احتمالا سازمان ها بايد براي اتصال به شبكه بهتر و قابل اطمينان به ابر برنامه ريزي كنند. اين بدان معني است كه سازمان ها هزينه هاي بيشتري براي اتصالات شبكه اي سنتي خود و افزايش ظرفيت آن متحمل ‌مي شوند. علاوه بر اين، سطح بالاتري از پشتيباني براي ارائه دهندگان خدمات مخابراتي نياز است تا مطمئن باشند كه زمان از كار افتادگي احتمالي به حداقل خود خواهد رسيد.

• مهارت هاي فناوري اطلاعات: اگرچه ابر بر پايه فناوري هاي موجود است اما نياز است كه مهارت هاي تيم فناوري به‌روز شود، به خصوص در زمينه هاي معماري، پياده سازي، توسعه و اجرا. براي سازمان هايي كه هنوز با فناوري هاي جديدتر مثل مجازي سازي، وب ۲.۰ و غيره آشنايي ندارند، بايد نمودار يادگيري شان سريع تر باشد. علاوه بر اين، تيم هاي فناوري اطلاعات احتمالاً مهاجرت به ابر را از دست دادن كنترل بر روي كار برداشت ‌مي كنند. بنابراين نياز است كه قبل از تصميم گيري براي مهاجرت به ابر، به اين گونه چالش هاي فرهنگي رسيدگي شود.

• موافقت نامه هاي سطح خدمات (SLA): يكي ديگر از جنبه هايي كه بايد قبل از مهاجرت به ابر در نظر گرفته شود اين است كه آيا ارائه دهندگان خدمات ابري قادر خواهند بود تا موافقت نامه هاي سطح خدمات را براي نيازهاي كسب و كار فراهم كنند يا خير. اين امر با توجه به كنترل محدود سازمان ها بر روي برنامه هاي كاربردي كه روي ابر قرار دارند، بسيار ضروري است. موافقت نامه هاي سطح خدمات بايد پاسخگوي نگراني هاي در دسترس بودن، محرمانه بودن و يكپارچگي برنامه كاربردي باشند. علاوه بر اين، مسئوليت هاي ارائه دهنده خدمات ابري و همچنين جريمه هاي احتمالي براي هنگا‌مي كه سطح خدمات با آنچه كه به توافق طرفين رسيده مطابقت نداشته باشد، بايد به وضوح مشخص گردد.