نام: محمد بن الحسن
كنيه: ابوالقاسم
امام زمان حضرت مهدي (عج) هم نام و هم كنيه حضرت پيامبر اكرم(ص) است. در روايات آمده است كه شايسته نيست آن حضرت را با نام و كنيه، اسم ببرند تا آن گاه كه خداوند به ظهورش زمين را مزيّن و دولتش را ظاهر گرداند.

القاب امام زمان حضرت مهدي (عج):

مهدى، خاتم، منتظر، حجت، صاحب الامر، صاحب الزمان، قائم و خلف صالح.
شيعيان در دوران غيبت صغرى ايشان را «ناحيه مقدسه» لقب داده بودند. در برخى منابع بيش از 180 لقب براى امام زمان(ع) بيان شده است.

ولادت امام زمان حضرت مهدي (عج):

وي يگانه فرزند امام عسكري عليه السلام يازدهمين امام شيعيان است. امام زمان حضرت مهدي (عج) در سحرگاه نيمه شعبان 255 ق در سامرّا چشم به جهان گشود و پس از پنج سال زندگي تحت سرپرستي پدر، و مادر بزرگوارشان نرجس خاتون، در سال 260 ق به دنبال شهادت حضرت عسكري عليه السلام ـ همچون حضرت عيسي عليه السلام و حضرت يحيي عليه السلام كه در سنين كودكي عهده دار نبوّت شده بودند ـ در پنج سالگي منصب امامت شيعيان را عهده دار شدند. آن بزرگوار پس از سپري شدن دوران غيبت با تشكيل حكومت عدل جهاني احكام الهي را در سرتاسر زمين حاكميت خواهد بخشيد.
آخرين امام شيعيان در پانزدهم ماه شعبان 255 ق، علي رغم مراقبت هاي ويژه مأموران حكومت عباسي، در خانه امام عسكري عليه السلام چشم به جهان گشودند. تولد مخفيانه آن حضرت بي شباهت به تولد حضرت موسي عليه السلام و حضرت ابراهيم خليل عليه السلام نيست. همان گونه كه اين دو پيامبر بزرگ الهي تحت شديدترين تدابير امنيتي فرعونيان و نمروديان به اراده خداوند و به سلامت در كنار كاخ فرعون و نمرود متولّد شدند، حضرت مهدي(عج) نيز در حالي كه جاسوسان و مأموران خليفه عباسي تمام وقايع خانه امام يازدهم عليه السلام را زير نظر داشتند، در كمال امنيت و بدون آن كه دشمنان بويي ببرند، در سحرگاه روز جمعه نيمه شعبان قدم به جهان هستي گذاشتند.

سيماي امام زمان حضرت مهدي (عج)

پيامبر اكرم(ص) و ائمه اطهار عليهم السلام هر كدام در سخنان خود به اوصاف امام مهدي(عج) اشاره كرده اند. حضرت امام رضا عليه السلام در توصيف ويژگي هاي چهره و سجاياي اخلاقي و ويژگي هاي برجسته آن حضرت مي فرمايند: «قائم آل محمد(عج) هاله هايي از نور چهره زيباي او را احاطه كرده است رفتار معتدل و چهره شادابي دارد. از نظر ويژگي هاي جسمي شبيه ترين فرد به رسول خدا(ص) است. نشانه خاصّ او آن است كه گرچه عمر بسيار طولاني دارد، ولي از سيماي جواني برخوردار است؛ تا آن جا كه هر بيننده اي او را چهل ساله يا كمتر تصور مي كند. از ديگر نشانه هاي او آن است كه تا زمان مرگ با وجود گذشت زمان بسيار طولاني هرگز نشان پيري در چهره او ديده نخواهد شد».
حجت خدا
روزي عثمان بن سعيد بن عمري به همراه حدود چهل نفر از بزرگان شيعه به حضور امام عسكري عليه السلام رسيدند تا درباره جانشين آن حضرت سؤال كنند و در آينده از ايجاد اختلاف در مسئله امامت جلوگيري كنند. راوي مي گويد: وقتي عثمان بن سعيد به حضرت عسكري عليه السلام گفت: آمده ايم تا درباره مطلب مهمي كه شما به آن آگاه تريد از شما سؤال كنيم، حضرت عسكري عليه السلام فرمودند: بنشين عثمان. پس از ساعتي امام عليه السلام فرمودند: آيا مي خواهيد بگويم به چه منظوري آمده ايد؟ همه گفتند: اي فرزند رسول خدا، بفرماييد. آنگاه حضرت فرمودند: آمده ايد تا درباره حجت خدا و امام پس از من بپرسيد. همه گفتند: آري. در اين لحظه ناگهان پسري كه چهره درخشاني چون ماه داشت و از هر حيث به امام عسكري عليه السلام شبيه بود وارد شد. حضرت فرمودند: بعد از من پيشواي شما و جانشينم اين فرزند من است. مواظب باشيد پس از من در دين دچار آشفتگي نشويد…

دوران زندگي امام زمان حضرت مهدي (عج)

دوران زندگي امام زمان حضرت مهدي (عج) به چهار دوره تقسيم مي شود:

  1) از تولد تا غيبت امام زمان حضرت مهدي (عج):

امام زمان حضرت مهدي (عج) پس از تولد حدود پنج سال تحت سرپرستي پدر بزرگوارشان امام عسكري عليه السلام به صورت نيمه مخفي زندگي كردند. يكي از كارهاي بسيار مهمي كه حضرت امام حسن عسكري عليه السلام در اين دوره انجام دادند اين بود كه امام زمان حضرت مهدي (عج) را به بزرگان شيعه معرفي كردند تا در آينده در مسئله امامت دچار اختلاف نشوند.

  2) غيبت صغري امام زمان حضرت مهدي (عج):

پس از شهادت حضرت امام حسن عسكري عليه السلام در سال 260 ق دوره غيبت صغري آغاز شد و تا سال 329 ق ادامه پيدا كرد. در اين دوره امام زمان حضرت مهدي (عج) از طريق چهار نائب به ادامه امور مردم مي پرداختند.

  3) دوره غيبت كبري امام زمان حضرت مهدي (عج):

اين دوران از سال 329 ق شروع شد و تا زماني كه خداوند مصلحت بدانند ادامه خواهد داشت در اين دوره پاسخ به پرسش ها و احكام مردم بر عهده نايبان عام آن حضرت است و حضرت نايب خاصي براي اين دوره معرفي نكرده اند.

  4) دوره حكومت امام زمان حضرت مهدي (عج):

پس از ظهور، امام زمان حضرت مهدي (عج) بر اساس احكام اسلام حكومت واحد جهاني تشكيل خواهند داد كه در سايه آن سرتاسر عالم پر از عدل و داد خواهد شد.

صورت و سيرت امام زمان حضرت مهدي (عج)

چهره و شمايل حضرت مهدي ( ع ) را راويان حديث شيعي و سني چنين نوشته اند چهره اش گندمگون ، ابرواني هلالي و كشيده ، چشمانش سياه و درشت و جذاب ، شانه اش پهن ، دندانهايش براق و گشاد ، بيني اش كشيده و زيبا، پيشاني اش بلند و تابنده . استخوان بندي اش استوار و صخره سان ، دستان و انگشتهايش درشت .گونه هايش كم گوشت و اندكي متمايل به زردي  – كه از بيداري شب عارض شده -بر گونه راستش خالي مشكين . عضلاتش پيچيده و محكم ، موي سرش بر لاله گوش ريخته ، اندامش متناسب و زيبا ، هياتش خوش منظر و رباينده ، رخساره اش در هاله اي از شرم بزرگوارانه و شكوهمند غرق . قيافه اش از حشمت و شكوه رهبري سرشار .نگاهش دگرگون كننده ، خروشش درياسان ، و فريادش همه گير ” .حضرت مهدي صاحب علم و حكمت بسيار است و دارنده ذخاير پيامبران است . وي   نهمين امام است از نسل امام حسين ( ع ) اكنون از نظرها غايب است . ولي مطلق و خاتم اولياء و وصي اوصياء و قائد جهاني و انقلابي  اكبر است . چون ظاهر شود ، به كعبه تكيه كند ، و پرچم پيامبر ( ص ) را در دست گيرد و دين خدا را زنده و احكام خدا را در سراسر گيتي جاري كند . و جهان را پر از عدل و داد و مهرباني كند .حضرت مهدي ( ع ) در برابر خداوند و جلال خداوند فروتن است . خدا و عظمت خدا در وجود او متجلي است و همه هستي او را فراگرفته است . مهدي ( ع ) عادل است و خجسته و پاكيزه . ذره اي از حق را فرو نگذارد . خداوند دين اسلام را به دست او عزيز گرداند . در حكومت او ، به احدي ناراحتي نرسد مگر آنجا كه حد خدايي جاري گردد .مهدي ( ع ) حق هر حقداري را بگيرد و به او بدهد . حتي  اگر حق كسي زير دندان ديگري   باشد ، از زير دندان انسان بسيار متجاوز و غاصب بيرون كشد و به صاحب حق باز گرداند . به هنگام حكومت مهدي ( ع ) حكومت جباران و مستكبران ، و نفوذ سياسي   منافقان و خائنان ، نابود گردد . شهر مكه – قبله مسلمين – مركز حكومت انقلابي مهدي   شود . نخستين افراد قيام او ، در آن شهر گرد آيند و در آنجا به او بپيوندند …برخي به او بگروند ، با ديگران جنگ كند ، و هيچ صاحب قدرتي و صاحب مرامي   ، باقي   نماند و ديگر هيچ سياستي و حكومتي ، جز حكومت حقه و سياست عادله قرآني   ، در جهان جريان نيابد . آري ، چون مهدي ( ع ) قيام كند زميني  نماند ، مگر آنكه در آنجا گلبانگ محمدي : اشهد ان لا اله الا الله ، و اشهد ان محمدا رسول الله ، بلند گردد .در زمان حكومت مهدي ( ع ) به همه مردم ، حكمت و علم بياموزند ، تا آنجا كه زنان در خانه ها با كتاب خدا و سنت پيامبر ( ص ) قضاوت كنند . در آن روزگار ، قدرت عقلي توده ها تمركز يابد . مهدي ( ع ) با تاييد الهي   ، خردهاي مردمان را به كمال رساند و فرزانگي  در همگان پديد آورد … .مهدي ( ع ) فرياد رسي است كه خداوند او را بفرستد تا به فرياد مردم عالم برسد .در روزگار او همگان به رفاه و آسايش و وفور نعمتي  بيمانند دست يابند . حتي   چهارپايان فراوان گردند و با ديگر جانوران ، خوش و آسوده باشند . زمين گياهان بسيار روياند آب نهرها فراوان شود ، گنجها و دفينه هاي  زمين و ديگر معادن استخراج گردد . در زمان مهدي ( ع ) آتش فتنه ها و آشوبها بيفسرد ، رسم ستم و شبيخون و غارتگري برافتد و جنگها از ميان برود .در جهان جاي ويراني نماند ، مگر آنكه مهدي ( ع ) آنجا را آباد سازد .در قضاوتها و احكام مهدي ( ع ) و در حكومت وي ، سر سوزني  ظلم و بيداد بر كسي نرود و رنجي بر دلي ننشيند .مهدي ، عدالت را ، همچنان كه سرما و گرما وارد خانه ها شود ، وارد خانه هاي مردمان كند و دادگري او همه جا را بگيرد .

اصحاب و ياران امام زمان حضرت مهدي (عج):

1. عثمان بن سعيد عمروى (متوفاى سال 265 ق.).

2. محمد بن عثمان عمروى (متوفاى سال 304ق.).

3. حسين بن روح نوبختى (متوفاى سال 326ق.).

4. على بن محمد سمرى (متوفاى سال 329ق.).

اين چهار تن نماينده بلافصل امام زمان حضرت مهدي (عج) بودند كه در ايام غيبت صغرى، پس از شهادت امام حسن عسكرى(ع)، از سال 260 تا 329، به مدت 70 سال به ترتيب، واسطه ميان امام زمان حضرت مهدي (عج) وشيعيان ايشان بودند. اين چهار نفر به «نوّاب اربعه» مشهورند. ولى در هنگام خروج آن حضرت، 313 نفر از يارانش به او پيوسته و نخستين هسته لشكريان امام زمان حضرت مهدي (عج) را تشكيل مى‏دهند. علاوه بر آنان، هزاران نفر در ايام غيبت آن حضرت به اين مقام ارجمند نايل شده‏اند كه بر ديگران پنهان مانده است و پنهان خواهد ماند. همچنين افراد بسيارى در ايام غيبت به محضرش شرفياب گشته و از عناياتش بهره‏مند شده‏اند كه در اين جا به نام برخى از آنان اشاره مى ‏گردد:

1. اسماعيل بن حسن هرقلى.
2. سيد محمد بن عباس جبل عاملى.
3. سيد عطوه علوى حسنى.
4. اميراسحاق استرآبادى.
5. ابوالحسين بن ابى بغل.
6. شريف عمر بن حمزه.
7. ابوراجح حمامى.
8. شيخ حر عاملى.
9. مقدس اردبيلى.
10. محمد تقى مجلسى.
11. ميرزا محمد استرآبادى.
12. علامه بحر العلوم.
13. شيخ حسين آل رحيم.
14. ابوالقاسم بن ابى جليس.
15. ابو عبداللَّه كندى.
16. ابو عبداللَّه جنيدى.
17. محمد بن محمد كلينى.
18. محمد بن ابراهيم بن مهزيار.
19. محمد بن اسحاق قمى.
20. محمد بن شاذان نيشابورى.
زمامداران معاصر امام زمان حضرت مهدي (عج) :

امام زمان حضرت مهدي (عج) از زمان تولد (سال 255 هجرى) تا زمان ظهور و تشكيل حكومت جهانى، با تمام حاكمان و زمامداران كشورهاى اسلامى و غير اسلامى، معاصر بوده و خواهد بود؛ اما خلفاى عباسى كه در ايام غيبت صغراى آن حضرت بر مسلمانان حكومت راندند، عبارتند از:

1. مهتدى عباسى (255 – 256ق.).

2. معتمد عباسى (256 – 279ق.).

3. معتضد عباسى (279 – 289ق.).

4. مكتفى عباسى (289 – 295ق.).

5. مقتدر عباسى (295 – 320ق.).

6. قاهر عباسى (320 – 322ق.).

7. راضى عباسى (322 – 329ق.).

8. متقى عباسى (329 – 333ق.).

هنگامى كه امام زمان حضرت مهدي (عج) ظهور كند و قيام آزادى بخش وى فراگير شود، برخى از سلاطين و حاكمان كشورها در برابر او تواضع نموده و سر تسليم فرود مى‏آورند و برخى ديگر با آن حضرت، به مقابله و منازعه بر مى‏خيزند و پس از درگيرى، متحمل شكست و اضمحلال خواهند شد و حكومت آن حضرت، از شرق تا غرب كره زمين را فرا خواهد گرفت. در اين باره، روايات فراوانى از معصومين(ع)نقل شده است كه براى نمونه، حديثى را از امام محمد باقر(ع) بيان مى‏كنيم:

عَن أبي جعفر(ع) قال: القائِمُ مِنّا مَنصُورٌ بالرُّعبِ، مُؤيّدٌ بالنَّصر، تُطوى‏ له الأرضُ وَتظهَرُ لَهُ الكنوزُ ويبلغُ سُلطانه المشرقَ والمغرِبَ ويُظِهرُ اللَّهُ دينهُ على الدّينِ كُلّه ولو كَرِهَ المُشركون فلا يَبقى‏ على وجهِ الأرضِ خرابٌ إلّا عمّر وينزلُ روحُ‏اللَّهِ عيسى بن مريم فيُصلّي خلفه.

قيام كننده از ما منصور به رعب و مؤيّد به نصر است. زمين از براى او در نورديده شود و گنج‏هاى پنهان را براى او آشكار كند. سلطنت و حكومت او شرق و غرب را فرا خواهد گرفت و خداوند منان، به دست او دين خود را بر همه دين‏ها غالب گرداند، اگر چه مشركان را خوش نيايد. در روى زمين هيچ خرابى باقى نماند، مگر اين كه آبادش كند و روح اللَّه، عيسى بن مريم از آسمان نازل شده و بر او اقتدا كند و پشت سرش نماز بخواند.