هفته نامه صدا - نسيم بنايي: رانند كاميوني كه هر روز آشغال ها را در سطح شهر جمع آوري مي كند بدترين شغل دنيا را دارد يا كسي كه با جان خود بازي مي كند تا شيشه آسمان خراش ها را پاك كند؟ هيچ كدام! شغل هاي بسياري وجود دارند كه به دليل سختي زياد يا ظاهر نامطلوب شان به نظر مي آيد جزو بدترين شغل هاي دنيا باشند؛ اما شغلي كه موفق به كسب رتبه «بدترين» در جهان شده است بسيار دور از ذهن است. قلم، كاغذ و يك ركوردر كوچك براي ضبط صدا، اين ها ابزار دم دستي كساني هستند كه شغل شان عنوان بحث برانگيزِ «بدترين» را به خود اختصاص داده است؛ كساني كه معمولا به جاي ديده شدن، خوانده مي شوند: «روزنامه نگاران».

شغل بد از نظر بسياري از آدم ها يعني شغلي كه سخت باشد مثل كارگر معدن يا شغلي كه با سختي هاي خدمت رساني در ارتباط باشد مثل پيشخدمت رستوران كه بايد به صورت دائم در خدمت مشتري ها باشد.اما موسسه «كارير كست» براي سومين سال متوالي عنوان «بدترين» را به شغلي داده است كه  اغلب مردم چنين تصوري در مورد آن ندارند. يعني شغل «روزنامه نگاري» يا «خبرنگاري». شادي، 28 ساله يكي از خبرنگاران ساكن تهران است.

او مي گويد: «هر بار مي گويم خسته هستم، دوستانم مي خندند و مي گويند مي نويسي يا بيل مي زني؟» همين اظهارات ساده به خوبي نشان مي دهد كه از نظر افراد مختلف، روزنامه نگاري كار سختي نيست و در نتيجه نمي تواند به عنوان بدترين شغل جهان كه الزاما بايد سخت ترين شغل جهان نيز باشد، قرار بگيرد.

موسسه هايي كه مشاغل دنيا را در طيف «بدترين» تا «بهترين» رتبه بندي مي كنند به صورت روش مند و به كمك چندين فاكتور متنوع تحليل خود را روي شغل ها انجام مي دهند. محيط كار به لحاظ شرايط فيزيكي و رواني و همچنين ساعات كاري نخستين بخشي است كه مورد بررسي قرار مي گيرد. درآمد جزو مهم ترين موارد است؛ در اين زمينه هم ميزان حقوق و هم ظرفيت رشد درآمد مورد بررسي قرار مي گيرد.

چشم انداز شغل، ميزان رشد استخدامي و احتمال بيكاري از ديگر موارد است؛ و در نهايت 11 فاكتور مربوط به استرس و اضطراب وجود دارند كه روي هم رفته ميزان خوب يا بد بودن يك شغل را تعيين مي كنند. بررسي همگي اين فاكتورها نشان مي دهد «رسانه» فضاي خوبي براي كار كردن نيست؛ گزارشگران روزنامه در ميان 200 شغلي كه مورد بررسي قرار گرفته اند، رتبه 200 يعني بدترين شغل را به خود اختصاص داده اند. گويندگي خبر نيز رتبه 198 را به خود اختصاص داده است.

البته برخي از فعالان عرصه رسانه و خبر معتقدند اوضاع قبلا به اين شكل نبوده است. آنا بالدوين، گوينده پيشين راديو در كانكتي كات امريكا در گفت و گو با «كارير كست» گفته است: «بازار خبر طي سال هاي گذشته تغييرات بسياري داشته است اما اين تغييرات در مسير خوبي نبوده است.» او كه اكنون ديگر در اين حرفه كار نمي كند، گفته است: «وقتي مردم از من مي پرسند كه آيا دلم براي آن تنگ نشده است؟ مي گويم احساس مي كنم از يك كشتي در حال غرق نجات پيدا كرده ام.»

شغل خبرنگاري يكي از كمترين درآمدها را در جهان به خود اختصاص داده است. براي مثال طبق گزارش بيزنس اينسايدر، در حالي كه يك متخصص هوش بري به طور متوسط سالانه 258 هزار و 100 دلار درآمد دارد، متوسط درآمد يك خبرنگار تنها 37 هزار و 200 دلار در سال است. اين متوسط درآمد در كشورهاي كمتر توسعه يافته اي كه مردم توجه چنداني به خبر و رسانه نشان نمي دهند، حتما بسيار پايين تر است.

چرا روزنامه نگاري بدترين شغل دنياست؟

كاهش تدريجي مطبوعات چاپي در قرن اخير يكي از مهم ترين دلايل سقوط صنعت روزنامه نگاري و كاهش درآمدهاي خبرنگاران در سال هاي اخير بوده است. خبرهايي كه در گذشته رايگان نبودند و بايد براي به دست آوردن آن ها پول پرداخت مي شد اين روزها به صورت آنلاين و روي گوشي هاي تلفن همراه به راحتي در دسترس است. بسياري از روزنامه هاي چاپي رويكرد خود را تغيير داده اند و به روزنامه نگاري آنلاين روي آورده اند. نمونه هاي بسياري از روزنامه ها وجود دارند كه نسخه چاپي آن ها ديگر منتشر نمي شود؛ آخرين آن ها روزنامه اينديپندنت بود كه آخرين نسخه چاپي خود را در 27 مارس 2016 منتشر كرد و اعلام كرد از اين به بعد فقط از طريق اينترنت به انتشار اخبار مي پردازد. علاوه بر اين مسئله، تبليغات نيز كه نقش مهمي در درآمدزايي براي رسانه ها دارند روندي كاهش داشته اند. احتمال رشد درآمد نيز براي روزنامه نگاري تنها 9 درصد است.

اما مسائل مادي تنها بخشي از دلايل «بد» شناخته شدن يك شغل هستند. همانطور كه پيش تر نيز به آن اشاره شد، فاكتورهاي بسياري وجود دارند كه خوب يا بد بودن يك شغل را تعيين مي كنند. شغل روزنامه نگاري در همه كشورهاي دنيا از امنيت پاييني برخوردار است و در عين حال با تنش و استرس بالايي همراه است. بسياري از خبرنگاران جنگي كه بايد گزارش هايي از صحنه جنگ براي رسانه خود تهيه كنند هميشه در معرض خطر از دست دادن جان خود هستند. به همين خاطر است كه خبرنگاري از شغل آتش نشاني نيز پرخطرتر شناخته شده است. علاوه بر آن خبرنگاراني كه در حوزه روزنامه نگاري تحقيقي دست به افشاگري مي زنند هميشه بايد نگران از دست دادن شغل خود باشند.

به همان اندازه كه بدترين شغل ها در رتبه بندي جهاني، دور از ذهن بوده اند، بهترين شغل ها نيز تقريبا قابل حدس زدن نيستند. شايد چندان قابل درك نباشد كه چرا رياضي دان يا گفتار درماني جزو ده شغل اول و بهتر دنيا هستند اما نكته اي كه در بررسي ها و تحليل ها مورد بررسي قرار نمي گيرد، ميزان علاقه افرادي است كه در هر يك از اين شغل ها سرگرم كار هستند. ممكن است كسي در بهترين شغل دنيا مثل رياضي مشغول به كار باشد اما به كاري كه انجام مي دهد علاقه نداشته باشد و در مقابل شخصي بدترين شغل دنيا مثل خبرنگاري را داشته باشد و از انجام آن لذت ببرد.

درآمد بدترين مشاغل دنيا

•    45970 دلار: متوسط دستمزد آتش نشاني در سال 2016
•    23210 دلار: متوسط درآمد راننده تاكسي در سال 2016
•    29010 دلار: متوسط درآمد دي جي در سال 2016
•    37200 دلار: متوسط درآمد گوينده راديو در سال 2016
•    30660 دلار: متوسط درآمد كارگر سمپاش در سال 2016