ماهنامه همشهري تندرستي - دكتر سعيد صانعي: اختلال در خواب شبانه مي تواند حسابي براي ما دردسر ساز شود و آرامش مان را در طول روز از بين ببرد. بسياري از تصادفات مرگ باري كه در سطح جاده ها اتفاق مي افتد، به دليل خواب ناكافي است. هر فرد با توجه به نياز بدنش بايد خواب كافي در شب داشته باشد كه در اين خصوص بسياري از پزشكان خواب كافي را هشت ساعت مي دانند.

 بدن در صورت نداشتن خواب كافي شبانه با مشكلات زيادي مواجه و عملكرد مناسب مغز دچار مشكل مي شود. افرادي كه معمولا در شب به اندازه كافي نمي خوابند يا با اختلال خواب مواجه هستند، بيش از سايرين پرخاشگر خواهند شد و توانايي انجام كارهاي روزانه خود را ندارند. ولي واقعا براي بي خوابي هاي شبانه چه كاري مي توان انجام داد؟ «دكتر سعيد صانعي» پزشك و مشاور درمان هاي گياهي و طب سنتي، روش ها و درمان هاي گياهي را به شما معرفي مي كند تا بدون هيچ دغدغه اي بخوابيد.

چرا نمي خوابي؟

دليل بي خوابي از ديدگاه طب سنتي به خشكي مغز باز مي گردد؛ وقتي مغز به اندازه كافي رطوبت نداشته باشد، بي خوابي ايجاد مي شود. خشكي مغز مي تواند همراه با گرمي يا همراه با سردي باشد. بي خوابي كه به دليل خشكي و گرمي ايجاد مي شود، به اين شكل است كه فرد در ابتدا نمي تواند به راحتي به خواب برود و نزديك سحر احساس خواب براي فرد ايجاد مي شود. اين دسته از افراد معمولا تا ساعت 2-3 بامداد براي خوابيدن با مشكل مواجه هستند و صبح ها نمي توانند از خواب بيدار شوند و به جاي خواب شبانه، تا ظهر مي خوابند. افرادي كه به دليل خشكي و گرمي نمي خوابند، شب ها در كنار تخت خواب خود آب مي گذارند تا مدام از آن بنوشند. اين دسته از افراد در هواي سرد و مرطوب به راحتي مي خوابند.

گروه دوم در اثر خشكي و سردي دچار بي خوابي مي شوند به اين شكل كه حدود 2-3 ساعت مي خوابند، سپس بيدار مي شوند و ديگر امكان خوابيدن براي شان وجود ندارد. اين دسته از افراد معمولا كابوس هاي وحشتناك مي بينند. خوردن قهوه و چاي مي تواند مشكلات اين دسته از افراد را تشديد كند. افرادي كه مشكلات خواب دارند، خسته هستند ولي به دليل وجود صفرا و سودا در بدن شان نمي توانند به راحتي بخوابند.

گياهي كه شما را بي هوش مي كند!

افرادي كه به خشكي مغز مبتلا هستند، بايد دماي اتاقي را كه مي خواهد در آن بخوابند متعادل كنند چون گرما و سرماي زياد باعث بي خوابي در اين دسته از افراد مي شود. افراد سوداوي مزاج در زمستان و سرما بيشتر با مشكل بي خوابي مواجه مي شوند در حالي كه بي خوابي در تابستان و هواي گرم مختص افراد صفراوي مزاج است.

پرخوري و يائسگي مي تواند بي خوابي اين دسته از افراد را تشديد كند. براي رفع بي خوابي مي توان يك نوع سوپ درست كرد؛ براي درست كردن اين سوپ بايد از جو، لپه و برنج استفاده كرد. هم چنين مي توان در اين سوپ، كدو حلوايي و يكي، دو برگ كاهو ريخت و به محتوايت سوپ بايد گشنيز، هويج و شير نيز اضافه كرد. خوردن اين سوپ كه روش پخت آن مانند ساير سوپ هاست، مي تواند به درمان بي خوابي كمك كند.

استفاده از سبزي ترخون در درمان بي خوابي افرادي سوداوي مزاج موثر است. اين دسته از افراد مي توانند ترخون را خشك كنند و روي غذاهاي خود بريزند و بخورند.

سنبل الطيب يكي از گياهاني است كه در درمان بي خوابي مي توان از آن كمك گرفت. اين گياه تاثير فوق العاده اي در درمان بي خوابي مي تواند داشته باشد، به شرط آن كه از نوع تازه گياه استفاده شود. براي اين منظور بايد تكه هاي ريشه سنبل الطيب را در قوري، به همراه 2 ليوان آّب جوش ريخت و پس از 2-3 دقيقه جوشيدن آن را دم كرد. جوشيدن يك جرعه از اين دم نوش خواب عميقي را براي فرد ايجاد مي كند.

 اكثر ريشه هاي سنبل الطيب كه در عطاري ها به فروش مي رسند، تازه نيستند و به همين دليل تاثير چنداني در درمان بي خوابي ندارند. براي بهره گيري از خاصيت خواب آلور اين گياه، بايد آن را به صورت مستقيم و تازه مصرف كرد. سنبل الطيب براي افراد سوداوي كه با مشكل بي خوابي مواجه هستند، گزينه بسيار خوبي محسوب مي شود.

درماني گياهي مي توانند جايگزين بهتري براي داروهاي شيميايي باشند چون بيشتر داروهاي شيمياي كه براي خواب استفاده مي شود، مي تواند باعث وابستگي فرد شود، ضمن اين كه مشكلاتي چون اختلالات حافظه، عدم تمركز و گيجي در طول روز را ايجاد مي كند. البته ممكن است روند درمان با گياهان دارويي در افراد سوداوي مزاج، كمي طولاني تر باشد به همين دليل افراد سوداوي مزاج بايد براي درمان صبور باشند.

بابونه

براي رفع مشكلات خواب مي توان از چاي بابونه استفاده كرد كه عارضه اي ندارد. اين گياه براي خانم هاي بادار و مادران شيرده كه به اين مشكل مبتلا هستند نيز مناسب است. اين گياه مناسب افراد سوداوي و صفراوي مزاج مي تواند باشد. 5 گرم از گياه را بايد در يك ليوان آب جوش ريخت و به مدت 15 دقيقه دم كرد، سپس آن را صاف كرد و نوشيد. مصرف چاي بابونه براي همه گروه هاي سني مي تواند مفيد باشد.

گل گاوزبان

گل گاوزبان آرام بخش است و مي تواند به درمان بي خوابي به ويژه در افرادي كه صفراوي مزاج هستند، كمك كند افرادي كه فشار خون آن ها بالاست نبايد از گل گاوزبان استفاده كنند چون مصرف اين گياه فشار خون را بالا مي برد.

گل گاوزبان بايد حتما با ليمو عماني مصرف شود چون گل گاوزبان گرم و مرطوب است و بايد با استفاده از ليمو عماني از خاصيت گرم بودن آن كم كرد. 15 گرم از اين گياه را به همراه يك ليمو عماني سوراخ شده بايد در يك قوري استيل به همراه آب ريخت تا بجوشد و سپس به مدت 20 دقيقه دم بكشد.

گل بنفشه

گل بنفشه خواص بسيار زيايد دارد و براي درمان بسياري از بيماري ها مي توان از آن كمك گرفت. براي مشكل بي خوابي هم مي توان از گل بنفشه استفاده كرد. براي اين منظور بايد جوشانده اين گل را درست كرد و آن را به صورت و شقيقه ماليد.

اين گياه براي افراد صفراوي مزاج مناسب است. علاوه بر جوشانده اين گياه مي توان از روغن گل بنفشه كه در عطاري ها موجود است هم استفاده كرد و روغن را روي سر و صورت ماليد و به آرامي ماساژ داد.

تخم كدو حلوايي

كدو حلوايي چندان مورد توجه قرار نمي گيرد و بسياري از افراد در غذاها از آن استفاده نمي كنند. يكي ديگر از داروهايي كه براي درمان بي خوابي مي توان از آن كمك گرفت، تخم كدو حلوايي است. تخم كدو حلوايي براي افرادي كه صفراوي مزاج هستند و بي خوابي هاي شبانه دارند، مفيد است. براي استفاده از تخم كدو حلوايي بايد آن را كوبيد و توي توري ريخت، سپس توري را داخل آب در حال جوش گذاشت و بعد از گذشت چند دقيقه آن را بيرون آورد. بعد از آن بايد توري را فشرد تا شيره تخم كدو حلوايي بيرون بيايد، شيره تخم كدو حلوايي را بايد داخل شير و عسل ريخت و نوشيد.

بهار نارنج

خيلي افراد با خاصيت آرام بخش و خواب آور بهار نارنج آشنايي دارند و از آن براي رفع مشكل بي خوابي استفاده مي كنند. بهار نارنج را مي توان به شكل دم نوش، شربت يا عرق استفاده كرد.

بهار نارنج گياهي است كه مي تواند براي افرادي كه به مشكل بي خوابي و افسردگي به صورت هم زمان مبتلا هستند، مناسب باشد. درواقع اين گياه بيشتر مناسب سوداوي مزاج هاست. براي درست كردن دم نوش بهار نارنج، كافي است 15 گرم از آن را داخل قوري ريخت و 10 تا 30 دقيقه دم كرد و پس از صاف كردن نوشيد.

آب؛ دارويي براي خواب

يكي از نكاتي كه افراد بايد به آن توجه كافي داشته باشند، نداشتن استرس و تنش هاي عصبي هنگام خواب است. اگر افراد دچار تنش و استرس باشند دچار اختلال خواب مي شوند و اين مسئله در افرادي كه دچار خشكي مغز هستند با شدت بيشتري اتفاق مي افتد.

هم چنين در ورزش كردن بايد اعتدال را رعايت كرد، چون ورزش شديد مي تواند با وجود خستگي زياد، براي افراد ايجاد بي خوابي كند، درواقع ورزش شديد و استرس باعث از بين رفتن بلغم و رطوبت مي شود كه همين مسئله مي تواند باعث ايجاد بي خوابي شود. افرادي كه با مشكل بي خوابي مواجه هستند بايد طي روز زياد آب بنوشند تا رطوبت در بدن شان بالا برود.

غذاهايي كه مي توانند رطوبت بدن را بالا ببرند بايد در برنامه غذايي اين دسته از افراد قرار بگيرند. البته نوشيدن آب يا مايعات نبايد در ساعت هاي پاياني شب باشد چون باعث ابتلا به تكرر ادرار و در نهايت بي خوابي مي شود. كاهو، گشنيز، كدو حلوايي و گل گاوزبان مي توانند رطوبت بدن را تامين كنند. به همين دليل افراد بايد به اندازه كافي از اين گياهان استفاده كنند.

بالابردن رطوبت مغز براي رفع اختلال خواب نبايد خيلي زياد باشد. به اين دليل كه فرد دچار خواب آلودگي و كسالت خواهد شد. استفاده از غذاهاي تند كه حاوي ادويه هاي مختلف به ويژه فلفل هستند، مي توانند منجر به بي خوابي شوند چون گرمي و خشكي را در بدن افزايش مي دهند.