برترين ها: «ستاد مبارزه با چرنديات» عنوانِ يك جريان بود كه با صفحه اي در فيسبوك شروع به كار كرد و بسيار قوي و حساب شده به جنگ دروغ هاي اينترنتي و شايعاتي كه به عنوان واقعيت به خورد مردم داده مي‌شد، رفت.

در اين سري مطالب سعي داريم به كمك داده هاي اين صفحه و سايت هاي مرتبط، به بررسي دروغ ها و شايعات مشهوري كه در هر از چند گاهي در فضاي مجازي و شبكه هاي اجتماعي به راه مي افتند بپردازيم و با مستندات آن ها را براي شما تحليل كنيم تا شايد قدم كوچكي در مسير آگاه سازي مخاطبان عزيز باشد و باعث شود مِن بعد هر چيزي را كه در شبكه هاي اجتماعي و فضاي مجازي ديديم، سريع باور نكنيم. جدا از اين گونه موارد، سعي در معرفي تكنيك هاي مبارزه با شايعات و مغالطه ها را در اين سري مطالب داريم. با ما همراه باشيد.

******

سوژه اول؛ اميت سركيسيان، اولين شهيد مدافع حرم ارامنه

احتمالا در روزهاي گدشته با عكسي مربوط به شهيد مدافه اهل ارامنه عزيز برخورد كرده ايد، در حالي كه اين تصوير جعلي است و عكس اصلي مربوط به شهيد مدافع حرم هادي شجاع در مشهد مي باشد.

متن شايعه

" اميت سركيسيان اولين شهيد ارامنه مدافع حرم اهل تهران
محل شهادت شمال سوريه "


پاسخ شايعه

اين تصوير جعلي و محصول نرم افزار هاي ويرايش تصوير است! عدم وضوح حاشيه چهره و ناهماهنگي روي موي اين فرد با زمينه تصوير، مويد اين امر است! فرد حاضر در تصوير لباس فرم سپاه را به تن دارد و طبق قانون استخدامي سپاه، اعتقاد به مباني اسلام ناب محمدي (ص) اولين شرط عضويت در سپاه است كه براي ايشان صدق نمي كرده است!

تصوير اصلي مربوط به شهيد هادي شجاع، از مدافعان حرم است كه قبلا كاربران شبكه هاي اجتماعي آن را منتشر كرده اند.

اين تصوير در حرم امام رضا (ع) ثبت شده است و پنجره فولاد در زمينه تصوير مشخص است.

---

سوژه دوم؛ حقيقت واقعه طبس در بمباران توسط شوروي!

اين ادعاهاي غير مستند با استانادات و دلايل مختلف تكذيب مي شود.

متن شايعه

" حقيقت واقعه ي طبس.... باند واقع در صحراي طبس براي چندين سال مورد بهره برداري ارتش آمريكا قرار داشت كه از طريق آن كمكهاي لجستيكي خود را به مجاهدين افغان مي رساند كه در حال نبرد با ارتش شوروي بودند. روس ها بارها و بارها به شاه اعتراض كردند كه چرا باند صحراي طبس را در اختيار آمريكايي ها قرار داده است و حتا چندين بار نيز تلاش كردند كه هواپيماهاي ميگ ۲۵ خود را براي نابودي تداركات ارتش آمريكا به سوي اين پايگاه بفرستند اما با وجود هواپيماي استراتژيك و فوق مدرن آن زمان يعني اف ۱۴ در نيروي هوايي ايران روس ها نتوانستند هيچ حمله هوايي عليه باند طبس انجام دهند. همانگونه كه مي دانيد هواپيماي اف ۱۴ كه در زمان خودش به مدد رادار قوي و موشك هاي فونيكس يك هواپيماي فوق پيشرفته در دنيا به شمار مي آمد تنها در اختيار نيروي دريايي آمريكا و نيروي هوايي ايران قرار داشت و اصولا فلسفه ورود اين هواپيما به نيروي هوايي ايران تجاوز ميگ هاي ۲۵ روسي به مرزهاي شمالي ايران بود و در آن روزگار ميگ ۲۵ با سرعت سرسام آور خود (۳۵۰۰ كيلومتر در ساعت) و سقف پروازي بسيار بالا از دسترس هر نوع جنگنده اي خارج بود اما با ظهور هواپيماي اف ۱۴ ميگ ۲۵ نيز آسيب پذير شد و از زماني كه اين هواپيما به نيروي هوايي ايران پيوست هواپيماهاي روسي نيز شهامت عبور از نقطه صفر مرزي را از دست دادند.پس از انقلاب بخاطر نبود حكومت مركزي قوي و منسجم در ايران راه براي هواپيماهاي روسي دوباره باز شد و كار بجايي رسيد كه ميگ هاي روسي حتا تا نزديكي مشهد هم گشت زني مي كردند. اين كار ادامه داشت تا اينكه آمريكايي ها تصميم گرفتند كه اين بار از باند صحراي طبس براي انجام عمليات پنجه عقاب استفاده كنند.


روسها كه تحركات آمريكايي ها رااز مدت ها پيش در اقيانوس هند و خليج فارس زير نظر داشتند متوجه ورود هواپيماها و بالگردهاي آنها به درون خاك ايران شده بودند و در يك فرصت مناسب و درست در جايي كه سالها انتظار آن را مي كشيدند ضربه خود را به ناوگان هوايي آمريكا وارد كردند و درنيمه شب پنجم ارديبهشت ۵۹ باند طبس را بمباران كردند كه در همان بمباران اوليه دو بالگرد و يك هواپيماي آمريكايي نابود شد و اينگونه بود كه ادامه عمليات لغو شد.جالب است كه روز بعد يعني ششم ارديبهشت نيز هواپيماهاي روسي دوباره وارد منطقه طبس شده و اينباردر روشنايي روز دست به بمباران گسترده منطقه زدند و هر آنچه كه از شب قبل سالم بجا مانده بود را نابود كردند و جالبتر اينكه سردمداران انقلاب نوپاي ايران نيز اين بمباران دومي را به نيروي هوايي ايران نسبت دادند كه به دستور بني صدر منطقه را بمباران كرده و در جريان آن شماري از پرس نل سپاه يزد از جمله آقاي منتظر القائم فرمانده سپاه يزد كه تازه متوجه موضوع شده و به منطقه وارد شده بودند كشته شدند. بيچاره خانواده منتظر القائم كه پس از ۳۲ سال هنوز هم بني صدر را لعن و نفرين ميكنند! و اما چرا همه طرفين درگير در اين عمليات اين همه سال سكوت كردند و هيچگاه حاضر به افشاي واقعيت نشدند؟ ۱- جيمي كارتر رييس جمهور وقت آمريكا كه انجام عمليات پنجه عقاب با دستور و نظارت مستقيم او اجرا شد پس از شكست عمليات سريعا در يك نطق تلويزيوني گناه را به گردن طوفان شن انداخت و با اينكه دقيقن مي دانست كه كار روس هاست اما براي فرار از اذهان عمومي آمريكا كه ممكن بود در آن دوران جنگ سرد آمريكا را به سمت رويارويي مستقيم نظامي با جابرقدرت شرق سوق دهد از گفتن واقعيت به مردمش خودداري كرد ۲- روسها نيز طبق عادت هميشگيشان پنهان كاري كردند و هيچگاه نقش خود را در اين ماجرا فاش نكردند چون نمي خواستند كه آشكارا بهانه اي دست طرف هاي غربي بدهند.۳- سردمداران انقلاب نوخاسته ايران نيز كه متوجه شده بودند كه بستر انقلاب بر روي پايه هاي خرافات و امداد غيبي مستحكم تر مي شود و اذهان عمومي مردم ايران را مساعد پذيرش اينگونه حرف ها مي دانستند گفته هاي جيمي كارتر را تكرار كردند و اعلام نمودند اين امداد غيبي از طرف خدا بوده و مانند ابابيل كه بر سر سپاه ابر هه فرود آمده خداوند به ما عنايت فرموده. امان از...... "

پاسخ شايعه

شايعه فاقد استناد است و به سادگي رد مي شود! علاوه بر گزارش شاهدان عيني از محل حادثه، مسئولين محلي نيز بر وقوع و تاثير طوفان شن تاكيد كرده اند. در روز پس از حادثه نيز طوفان شن شديدي در همان محل وزيده است!

رئيس جمهور وقت آمريكا، لغو عمليات را بدون درگيري و صرفا يك تصادف خواند و مقامات ارشدي مانند فرمانده عمليات نيز، طوفان شن را عامل اصلي شكست عمليات "پنجه عقاب" دانستند. افسر ارشد پزشكي عمليات در خاطره اي به صراحت طوفان شن را دليل شكست گروهش مي داند.

در فكت شيت بخش پشتيباني تاريخي نيروي هوايي آمريكا نيز طوفان گرد و خاك غير منتظره دليل حادثه بيان شده است. صفحه 22 بخش عمليات هاي آب و هوايي دكترين نيروي هوايي آمريكا نيز طوفان شن، تنها دليل شكست عمليات و بعنوان يكي از درسهاي اين بخش شناخته شده است.

با فرض پذيرش نقش شوروي، اين ماجرا بهترين فرصت تبليغاتي براي آمريكاييها بود تا خصومت شوروي و مظلوميت خود را تبليغ كنند و روسها قدرت و دست بالاي نظامي خود را در زمان جنگ سرد، به رخ بكشند! اما هيچ كدام اتفاق نيافتاد! با فرض قبل، چرا جنگنده هاي پيشرفته روسي فقط موفق به انهدام يك هواپيما و يك هلي كوپتر از مجموع 6 هواپيما و ۶ هلي كوپتر شدند؟! آنهم بدون وجود سامانه مناسب دفاع هوايي نزد آمريكائيها؟!

با توجه به اقرارهاي مكرر خود بني صدر از همان زمان تا كنون، هيچ شكي در گلوله باران محل حادثه به دستور او نيست و ادعاي حمله مجدد شوروي تكذيب مي شود!

---

سوژه سوم؛ افسانه هارپ و شايعات پيرامون آن

 

همه شما لابد كلمه "هارپ” به گوشتان خورده است. تكنولوژي و سلاح مخوفي كه گفته مي‌شود در اختيار دولت امريكاست. برنامه ي تحقيقاتي شفق قطبي فركانس بالا،پروژه اي كه قادر است مغز انسانهارا كنترل كند،در هر نقطه اي از زمين كه آمريكا اراده كند زلزله و سونامي و طوفان ايجاد كند و بيرحمانه صدها دلفين را بكشد و البته بسياري از امور ديگر.  نمونه اين شايعه را اينجا ببينيد.

 

 

اما هارپ واقعاً چيست؟ از جمعي از محققان ايراني اخترفيزيك در دانشگاه بن/آلمان خواستيم تا در اينباره آگاهمان كنند، آنچه ميخوانيد مقاله اين بزرگواران است:

 

 

پايه گذاري پروژه هارپ به زمان جنگ سرد و استفاده ي نيروهاي آمريكايي و شوروي از زيردريايي ها بازمي‌گردد. زيردريايي هايي كه هرچه پايينتر مي‌رفتند، از ديد دشمن مخفي‌تر مي‌شدند و از طرفي ارتباط با محيط خارج به علت عمق زياد،براي خود زيردريايي هم سخت تر مي‌شد. طبق پيشنهاد فيزيكداني به نام نيكولاس كيريستوفيلوس، با استفاده از امواجي با فركانس بسيار پايين (امواج راديويي) مي‌شد با اشياي اعماق اقيانوسها بسيار راحتتر ارتباط برقرار كرد. همچنين در دهه ي هشتاد ميلادي ثابت شد مي‌توان از جت‌هاي الكتروني به عنوان آنتن مجازي براي ارتباط استفاده كرد. اين دو ايده و تلاش براي دستيابي به آنها، آغازكننده ي طراحي و ساخت پروژه‌ي هارپ بودند. با اتمام جنگ سرد،ديگر نيازي به ارتباط زيردريايي ها احساس نميشد و از هارپ براي انجام تحقيقات در لايه ي يونوسفر به عنوان آزمايشگاهي عالي براي آزمايش بر روي پلاسما استفاده شد.

 

هارپ شامل يك رصدخانه و ۱۸۰ آنتن هركدام به ارتفاع ۲۲ متر است. نكته ي اول قابل توجه اين است كه هيچ چيز مخفيانه و دورافتاده اي به نام "هارپ” وجود ندارد. هارپ در تابستان هرسال براي مدت محدودي براي عموم قابل بازديد است و در ساير مواقع پذيراي دانشمنداني از سراسر دنياست. همچنين دانشگاههاي بسياري مانند استنفورد، هاروارد، آلاسكا، پنسيلوانيا، كورنل و ديگر دانشگاه‌هاي مرتبط با اين پروژه همكاري دارند و اساتيد و دانشجويان متعددي به اين پروژه كمك مي‌كنند.

 

همچنين، ايستگاه هاي تحقيقاتي مشابهي در سراسر دنيا وجود دارند، مانند تشكيلات "سورا” در روسيه، "ايسكات” در نروژ، رصدخانه "آرسيبو” در پورتو ريكو و "هيپاس” در فيربنكس كه توسط دانشگاه كاليفرنيا در لس آنجلس اداره ميشود. تنها برتري هارپ نسبت به ساير اين مراكز گستره ي امواج قابل استفاده در آن است كه از بين ۲.۸ تا ۱۰ مگاهرتز قابليت تغيير دارد. اين مقدار براي مثلا ايسكات ۳.۹ تا ۸ مگاهرتز است.

 

متاسفانه (!) هارپ قادر به ايجاد تغيير در آب و هواي زمين نيست. فركانس امواجي كه هارپ توليد مي‌كند،قابل جذب توسط تروپوسفر و استراتوسفر نيستند و فقط قابل جذب توسط يونوسفر، كه در ارتفاعي بسيار بالاتر از آخرين لايه ي مربوط به تغييرات آب وهوا  قرار دارد،هستند. امران عنان،پروفسور دانشگاه استنفورد كه گروه تحقيقاتي اش با هارپ همكاري ميكنند در اين باره مي‌گويد : ” مطلقا هيچ راهي وجود ندارد كه ما بتوانيم سيستم آب و هوايي زمين را به هم بزنيم. با وجود اينكه انرژي اي كه هارپ توليد ميكند بسيار زياد است،اين انرژي حتي قابل قياس با انرژي رعد و برقها نيس. و در هرثانيه ۵۰-۱۰۰رعدو برق اتفاق مي افتد.”

 

يونوسفر به طور روزانه توسط تابش خورشيد به وجود مي آيد. در شب كه سطح يونيزه شدن به شدت پايين مي آيد و تنها در ارتفاعاتي در حدود ۳۵۰ كيلومتر يونها هنوز وجود دارند. در طول شب كه يونوسفر در حداقل فعاليت خود است،هارپ قادر به ايجاد شفق هاي قطبي بسيار ضعيف است كه به سختي با چشم غيرمسلح قابل رويت ميباشند.و اين نهايت قدرت هارپ است! آنتن هاي هارپ قادر به توليد امواج راديويي با توان ۳.۶ ميليون وات هستند ،ولي شار اين امواج در يونوسفر به ۰.۰۳ وات بر متر تقليل مي يابد كه اين مقدار صدها بار كمتر از انرژي اي است كه يونوسفر از امواج خورشيد دريافت ميكند. به همين دليل تاثيرات مصنوعي ايجاد شده توسط هارپ،در عرض تنها چند ثانيه توسط خورشيد از بين ميروند.

 

 

هدف فعلي هارپ چيست؟ سيگنالهاي ارتباطي و مكان‌يابي براي طيف گسترده اي از اهداف نظامي و غيرنظامي به اتمسفر فرستاده مي‌شوند. موشكها وابسته به مخابره ي پيامهاي ديجيتالي هستند كه ميتوانند توسط علل مختلف طبيعي و مصنوعي تحت تاثير قرار بگيرند يا حتي مختل شوند. سيستم جي.پي.اس و مخابرات رمزنگاري شده لازم است كه در هر زماني و تحت هر شرايط اتمسفري و الكترومغناطيسي كارايي خود را از دست ندهند. تحقيق بر روي اين شرايط و چگونگي بهبود انتقال پيامها، دليل اصلي سرمايه گذاري سازمانهايي مانند دارپا، نيروي هوايي ايالات متحده،نيروي دريايي و غيره در اين پروژه  است.

 

تئوري توطئه‌ي ديگري در ارتباط با هارپ،نسبت دادن آن به زلزله است.در نوشته ها و فيلمهايي زيبا وجذابي كه معمولا در اين باره موجود است به برانگيختگي جو در هنگام زلزله اشاره ميشود و آن را به هارپ نسبت ميدهند. پديده ي برانگيختگي جو پيش از وقوع زلزله يك پديده ي علمي  اثبات شده است و دليل آن آزاد شدن الكترونهاي آزاد(يونها) موجود در سنگهاي زمين بر اثر فشار زياد و تخليه ي آنها به فضاي بيرون و برانگيخته كردن مولكولهاي هوا است. اشاره به اين نكته نيز بد نيست كه ماكزيمم دامنه ي اندازه گيري شده امواج هارپ انعكاس يافته از يونوسفر به زمين در حدود يك ميليونيوم انرژي پس زمينه ي طبيعي زمين است.

 

 

پس دليل اين همه شايعه و تئوري هاي مختلف چيست؟ پروژه ي هارپ به صورت مستقيم زير نظر نيروي دريايي به كار خود ادامه ميدهد و هرچيزي كه ارتش ، نيروي دريايي، نيروي هوايي و به طور كلي هر سازمان نظامي اي در آن دست داشته باشند؛ پيشاپيش محكوم به سقوط به اعماق دره ي شايعات بي پايان عوام است. بنابراين بدون در نظر گرفتن اينكه هارپ پروژه اي براي تحقيق بر روي يونوسفر باشد يا تنها در كار توليد اردك هاي پلاستيكي براي حمام،سرنوشت تلخي براي آن از قبل معلوم بود.

 

اما دليل دومي نيز براي اين همه شايعه وجود دارد؛ فيزيكداني به نام دكتر برنارد ايستلاند. اين داستان به اوايل  زمانهاي اوليه ي ساخت هارپ باز ميگردد،زماني كه شركت "آركو” برنده ي ساخت تشكيلات هارپ در آلاسكا شد و دكتر ايستلاند يكي از كاركنان اين شركت بود. دكتر ايستلاند در سال هاي دهه ي هشتاد،يك سري اختراع هاي  احمقانه  در رابطه با كاربردهاي يونوسفر،كه يكي از آنها "ابزار و شيوه ها براي ايجاد تغييرات در اتمسفر،يونوسفر و مگنتوسفر”  را به ثبت رساند و پس از ساخته شدن هارپ،مدعي شد كه اين پروژه با استفاده از ايده هاي او ايجاد شده است و افكار او را دزديده اند.او مدعي بود كه پروژه ي هارپ مانندي مي‌تواند با تبديل گازطبيعي موجود در آلاسكا به امواج مايكروويو و متلاشي كردن موشكهاي شوروي،به عنوان سپري دفاعي مورد استفاده قرار بگيرد!! ايده هاي او توسط گروه مشاوره ي دفاعي مورد بررسي قرار گرفت و با عنوان "ابلهانه” ،منتفي اعلام شدند. ايستلاند به علت ايده ها و نظرات افراطي خود از شركت آركو كنار گذاشته شد.

 

يكي از پرشورترين معترضان هارپ، نيك بگيچ، پسر عضو سابق كنگره است. او با نام "دكتر نيك بگيچ” مطلب مينويسد در حاليكه مدرك دكتراي او در پزشكي سنتي است و توسط پست از دانشگاهي غيرمعتبر از هند به او رسيده است و شامل هيچ درس گذرانده اي نيست. بگيچ مدعي تعدادي از روش هاي انرژي درماني نوين كه خود اختراع كرده،است. كتابهاي او سرآغاز بسياري از شايعات مربوط به هارپ است و ايده ي كنترل ذهن اولين بار توسط او منتشر شد.

 

 

منابع:

 

خدانگهدار تئوري‌هاي توطئه اينترنتي

 

تحقيقات يونوسفر امريكا (ژورنال نيچر)

 

 مركز ملي تحقيقات راديويي آماتور

 

شرايط غريب آب و هوايي؟ ديگر گناهي به گردن هارپ نيست (وبسايت تحقيقات زمين و هوا)

 

مركز خبري آلاسكا

 

وبسايت «علم براي همه» و بررسي ادعاي سلاح رازآلود

 

فيزيك اتمسفر: گرم كردن آسمان (نشريه نيچر)

 

بررسي علمي از اتفاقات در ميان عوام؛ افسانه هارپ

 

طرح‌هاي دكتر ايستلاند كه ابلهانه توصيف شد (اينجا و اينجا)

 

بررسي برانگيختگي جو پيش از زلزله (مقاله محققان دانشگاه پرينستون)

 

 

---

سوژه چهارم؛ روش درمان هوميوپاتي: كاملاً بي‌اثر!

بالاترين مركز مطالعات درماني استراليا در‌تازه‌ترين گزارش خود نوشت «پس از گسترده‌ترين تحقيقات در تاريخ پزشكي مي‌توان گفت هومويپاتي براي درمان هيچ بيماري موثر نيست»

درمانگران هوميوپاتي ادعا مي‌كنند كه داروهاي آنها حاوي «خاطره» داروها هستند و اين‌قدر ضعيف‌اند كه اثر جانبي ندارند، اما باعث بهبود كلي فرد مي‌شوند. اين ادعا بارها و بارها توسط مطالعات متعدد مردود شده و هيچ اثري از درمان توسط داروهاي هوميوپاتي اثبات نشده است، اما همواره از جانب مدعيان از آن دفاع مي‌شده و تحقيقات را كافي نمي‌دانسته‌اند. مركز ملي تحقيقات دارويي و سلامت استراليا  NHMRC در تازه‌ترين تحقيق با بررسي كامل بيش از ۲۲۵ تحقيق انجام شده بر روي هوميوپاتي در جهان اعلام كرد:

"بر اساس ارزيابي انجام شده در اثربخشي هوميوپاتي، هيچ نشانه‌اي از تاثير هومويپاتي در هيچ بيماري به‌دست نيامد. كساني كه براي درمان هومويپاتي را انتخاب مي‌كنند ريسك به خطر افتادن سلامتي به دليل عقب‌افتادن روند درمان واقعي كه اثرات قطعي آن بارها و بارها ثابت شده را به جان مي‌خرند."


پروفسور پاول گلاسيو Paul Glasziou مدير تحقيقات مركز سلامت استراليا در اينباره گفت:

"اميدوارم جلوي فروش اين محصولات را در داروخانه‌ها بگيريم. افراد بسياري هستند كه با توهم توطئه اين نتايج را رد كرده و به كار خودشان ادامه مي‌دهند، اما افراد بسياري هم هستند كه عكس‌العمل مناسبي نشان مي‌دهند و از محصولات بي‌اثر گران‌قيمت دوري مي‌كنند. تحقيقات مشابهي در انگلستان باعث كاهش جدي فروش محصولات هوميوپاتي در اين كشور شد كه ما هم اميدواريم در استراليا به نتايج مشابهي برسيم. گرچه مدعيان ادعا خواهند كرد كه تحقيقاتي وجود دارد كه اثراتي از هوميوپاتي نشان مي‌دهد، اما هر بررسي ما نشان مي‌دهد كه آن تحقيقات به شدت به لحاظ آماري و روش تحقيق معيوب بوده و طراحي اشتباهي داشته‌اند و حتي نتوانسته‌اند ثابت كنند كه قرص هوميوپاتي اثري بهتر از يك حبه قند دارد.”

دكتر كن هاروي Ken Harvey محقق دارويي، وكيل و كارشناس حقوق و سلامت مشتريان مي‌گويد:

"كالج‌هاي غيردولتي و مراكز غيرپزشكي هزاران دلار از دانشجويان و مردم براي برگزاري دوره‌هاي هومويپاتي و فروش اين داروها دريافت مي‌كنند. اميدوارم با تحقيقات گسترد‌ه‌اي كه انجام شده، اين حجم از تقاضا براي چيزي بي‌اثر كم شود. بايستي نهادهاي نظارت بر آموزش و فروش، جلوي هرگونه برگزاري كلاس‌ها و دوره‌هاي اين‌چنيني را بگيرند و از پوشش بيمه براي هوميوپاتي يا هر درمان ديگري كه اثرش اثبات نشده اجتناب كنند. من مشكلي ندارم اگر موسسات خصوصي دوره‌هاي «ديدن آينده در گوي شيشه‌اي» يا «فال‌گيري» يا «هوميوپاتي» برگزار كنند، به شرطي كه مردم اينقدر احمق باشند كه براي آن پول پرداخت كنند، تصميم خودشان است. اما اينكه اين روش‌ها مفيد باشد و توسط يك سازمان معتبر تاييد شده باشد، داستان ديگري است.”

 

منابع:

 

NHMRC releases statement and advice on homeopathy

 

Homeopathy not effective for treating any condition, Australian report finds (the Guardian)

 

Science and Technology Committee – Fourth Report, Evidence Check 2: Homeopathy (www.Parliament.uk)