ماهنامه پيام ياقوت - مريم خليلي:

هوش شناختي IQ، هوش عاطفي EQ، هوش مثبت PQ

با هوش مثبت مي توانيد درصد اوقاتي كه ذهنتان در خدمت شماست و مانند دوست شما به سود شما عمل مي كند را بالا ببريد. افرادي كه از PQ بالاتري برخوردارند در كار خود موفق تر هستند. قانون 90.10 مي گويد 10% موارد در زندگي در حيطه اختيارات ما نيست و 90% مابقي در اختيار خود ماست. ذهن شما بهترين دوست و همچنين بدترين دشمن شماست. هوش مثبت، قدرت نسبي اين دو حالت ذهني شما را اندازه مي گيرد. هوش مثبت بالا، به اين معناست كه ذهن شما بيشتر همچون دوست عمل مي كند تا دشمن. هوش مثبت پايين، برعكس اين حالت را نشان مي دهد. بنابراين هوش مثبت، نشانه كنترلي ست كه روي ذهن خود داريد و اين كه ذهنتان چه اندازه به سود شما عمل مي كند.

ديدن اين نكته كه ميزان هوش مثبت شما رابطه مستقيم با مقدار توانايي حقيقي در دسترستان دارد، ساده است. در اين كتاب روي اين دو تمركز شده است:

1-  آن توانايي مغزي كه بالاترين خرد و بينش ما را در اختيارمان مي گذارد، در نتيجه سال ها بدون استفاده ماندن، ضعيف باقي مانده است. مي توان اين توانايي را به سادگي پرورش داد تا ما را بيشتر در ارتباط با خرد ژرف تر و نيروهاي ذهني استفاده نشده خود قرار دهد.

2- ذهن ما شخصيت هايي را در خود جا داده است كه در تخريب شادكامي و موفقيت ما به شدت فعال هستند، اما مي توان اين خرابكارها را به سادگي شناخت و ضعيف كرد. تا وقتي با دشمنان دروني خود كه آنها را خرابكار مي خوانيم، روبرو نشويد و ضعيفشان نكنيد، آنها با همه قوا مي كوشند پيشرفت هاي شما را پايمال سازند. ناديده گرفتن  خرابكارهاي خود مانند اين است كه باغچه اي زيبا درست كنيم، اما كاري به كار حلزون هاي گرسنه نداشته باشيم. در اينجاست كه هوش مثبت مي تواند مفيد واقع شود.

هوش مثبت، شمار را به خط مقدم نبرد بي امان و پرخروش موجود در ذهنتان مي برد. در يك سوي اين ميدان نبرد، خرابكارهاي نامرئي هستند كه هرگونه كوششتان را در جهت افزايش شادي يا كارايي تخريب مي كنند و در سوي ديگر، فرزانه شماست كه به خرد، بصيرت و نيروهاي ذهني معمولا دست نخورده شما دسترسي دارد. خرابكارها و فرزانه شما وابسته به جنگي ست كه براي تسلط، ميان بخش هاي مختلف مغزتان جريان دارد.

قدرت فرزانه شما نسبت به قدرت خرابكارهايتان، ميزان بهره هوش مثبت و آن مقدار از توانايي حقيقي تان را كه عملا به آن دست مي يابيد، مشخص مي كند. قاضي خرابكار اصلي و سردسته آنهاست. همه از قاضي رنج مي برند. اين خرابكار شما را بر مي انگيزد تا مدام در خودتان، ديگران، وضعيت و شرايط، عيب ببينيد. بخش عمده اضطراب، فشار، خشم، نااميدي، خجالت و احساس گناه را اين سردسته خرابكارها به وجود مي آورد. دروغي كه قاضي را موجه مي كند اين است كه بدون او، شما و آدم هاي ديگر به موجوداتي تنبل و قانع تبديل مي شويد و به جايي نخواهيد رسيد. بنابراين، معمولا صداي قاضي به اشتباه، صدايي سازنده و پرمهر تلقي مي گردد و كسي متوجه نمي شود كه او چه خرابكار ويرانگري است؟

قاضي ابتدا ما را به اجبار به قضاوت خودمان تخريب مي كند. راه دومي نيز براي تخريب ما دارد و آن قضاوت كردن ديگران است. سومين و آخرين شيوه خرابكاري قاضي، قضاوت كردن شرايط و رويدادهاي زندگي ما و ناكافي دانستن آنهاست. بهترين راه اين است كه وقتي قاضي سر كار آمد او را بشناسيد و فقط مچ او را حين عمل بگيريد.

نه خرابكار دستيار قاضي

سختگير: نياز بيش از اندازه به بي نقصي، نظم و ترتيب است.

رضايت طلب: شما را بر مي انگيزد تا با كمك رساندن، راضي كردن، نجات دادن يا تملق گفتن، به دل ديگران راه بيابيد و پذيرش و محبت آنها را جلب كنيد.

موفقيت طلب: شما را وامي دارد تا مدام عمل كنيد و موفق شويد تا احساس ارزش و اعتبار داشته باشيد.

مظلوم: مي خواهد شما به منظور جلب توجه و محبت، احساساتي و كج خلق شويد و معمولا به قرباني كردن شما مي انجامد.

خشكه منطقي: تمركزي شديد و خاص بر پردازش منطقي همه چيز و از جمله روابط دارد.

هميشه مراقب: موجب مي شود درباره همه خطرات پيرامون خود و مشكلات احتمالي، احساس اضطراب و فشردگي مداوم كنيد.

بي قرار: پيوسته در پي هيجان بيش تر در فعاليت بعدي يا مشغول بودن مداوم است.

كنترل كننده: براساس ين نياز حاصل از اضطراب عمل مي كند كه اداره وضعيت را به دست بگيرد و رفتارهاي ديگران را طبق اراده خود شكل دهد.

گريزان: تا حد افراط بر موضوعات مثبت و خوشايند تمركز دارد و از كارهاي ناخوشايند و بگومگو گريزان است.

فرزانه

اگر خرابكارها نماد دشمنان دروني تان باشند، فرزانه شما نمايانگر بخش خردمندتر و ژرف تر شماست . فرزانه بخشي است كه مي تواند اوج بگيرد، جنگ و دعوا را پشت سر بگذارد، تسليم ماجراها و تنش حاضر نشود و فريب دروغ و خرابكارها را نخورد. ديدگاه فرزانه نسبت به هر چالشي كه پيش رو داريد، اين است كه آن چالش، هم اكنون هديه و فرصتي ست يا مي توان آن را به چنين هديه و فرصتي تبديل كرد. فرزانه، به پنج نيروي بزرگ ذهن شما دسترسي دارد و در برابر هر چالشي، از اين منابع بهره مند مي شود. اين نيروها در مناطقي از مغز شما قرار دارند كه متفاوت از آن مناطقي هستند كه به خرابكارهاي شما سوخت مي رسانند.

پنج نيروي بزرگ فرزانه شما، اينها هستند: كاوش، همدلي، نوآوري، مسيريابي، اقدام.

سه راهبرد براي پرورش هوش مثبت:

• تضعيف خرابكارها
• تقويت فرزانه
• تقويت مغز هوش مثبت

1- مهم ترين نكته در تضعيف خرابكارها شناخت آنها و نامگذاري آنهاست.

ابتدا خرابكار خود را بشناسيد. به عنوان مثال كنترل كننده نام دلخواه روي آنها بگذاريد مثلا عاليجناب هر زمان حضور خرابكار را احساس كرديد با خود در ذهنتان تكرار كنيد، عاليجناب مي خواهد من همكارانم را كنترل كنم. با اين كار خرابكارها ضعيف مي شوند.

2- مهم ترين نكته در تقويت فرزانه استفاده از روش سه هديه اي است. موضوعي را در زندگي خود انتخاب كنيد كه در حال حاضر در محل كار يا خانه فشار شديدي به شما مي آورد، دست كم سه امكان را تعريف كنيد كه وضعيت به ظاهر بد شما بتواند به فرصت به موهبتي تبديل شود.

3- مهم ترين نكته در تقويت مغز هوش مثبت يكصد دور تمرين روزانه است.

هر تمرين به اندازه 10 ثانيه يا سه بار تنفس عميق، به خودتان دستور دهيد كه از غرق شدن در افكار دست بكشيد و نسبت به احساس هاي جسماني خود هوشيار شويد مثلا وزن خود را روي صندلي حس كنيد، هنگام نوشيدن آب يا شستن دست ها كاملا آب را حس كنيد هر كاري را با توجه كامل انجام دهيد. حضور شما گنج شماست.

حداقل 20 روز پياپي و به طور مرتب يكصد دور تمرين روزانه خود را انجام داده و بهبودي چشمگير و تغيير معمولا زير و رو كننده را در زندگي خود تجربه كنيد. اميدوارم خلاصه اين كتاب، شما را بر سر شوق آورده باشد تا دست كم به اندازه بدن خود، از مغزتان شناخت پيدا كنيد. به هر حال، اين مغزمان است كه به سامان دهي كل تجربه ما از زندگي مي پردازد.

*خلاصه كتاب «هوش مثبت» نويسنده: شيرزاد چمين