تصلب شرايين چيست ؟

تصلب شرايين چيست ؟

مجموعه: بيماري ها و راه درمان

تصلب شرايين تا سنين ميانسالي و بيشتر از آن، هيچ علائمي ندارد

تصلب شرايين يا همان گرفتگي عروق، بدين معناست كه بافت رگها سخت و باريك مي شود، كه دلايل زيادي دارد. اين فرآيند پيشرفته به صورت خاموش و آرام آرام رگها را مسدود ميكند و گردش خون را به خطر مي اندازد.

تصلب شرايين اصلي ترين علت حمله قلبي، سكته مغزي و بيماريهاي عروقي ديگر است، كه به همه آنها بيماريهاي قلبي وعروقي اتلاق مي شود. بيماريهاي قلبي و عروقي علت اصلي مرگ در آمريكاست ، در سال ٢٠٠٥ بيش از ٨٠٠ هزار نفر به دليل اين نوع بيماريها جان خود را از دست داده اند.

گرفتگي عروق چگونه شكل مي گيرد؟ چه كساني در معرض تصلب شرايين قرار دارند و چرا؟ آيا اين بيماري كشنده قابل پيشگيري و درمان است ؟ در ادامه اين مقاله، دشمن اصلي  سلامت خود را خواهيد شناخت.

چه عواملي باعث تصلب شرايين مي شوند؟
رگها مسئول انتقال خون از قلب به ساير نقاط بدن هستند. رگها از اندوتليوم تشكيل شده اند ( لايه درون رگي كه يك لايه نازك از سلول هااست كه رگهاي خوني و لنفاوي را مي پوشاند ) . وظيفه اندوتليوم اين است كه رگها را سالم و نرم نگاه دار تا جريان خون به راحتي انجام شود .

طبق گفته متخصصان ، تصلب شرايين از جايي آغاز مي شود كه اندوتليم به دليل فشار خون بالا،  كشيدن سيگار و يا كلسترول بالا آسيب مي بيند. كه اين آسيب باعث به وجود آمدن پلاك مي شود . زماني كه كلسترول بد، LDL، از اندوتليوم آسيب ديده عبور مي كند، كلسترول وارد ديواره رگ مي شود.

در اين هنگام گلبولهاي سفيد شما كلسترول را جذب خود ميكنند. به مرور زمان تجمع اندوخته كلسترول و سلول ها به رسوب در رگها تبديل مي شود. پلاك، در نتيجه حركت كلسترول و بقاياي سلولي به وجود مي آيد كه باعث توليد برآمدگي در ديواره رگ مي شود .

با پيشرفته شدن گرفتگي رگ ،اين برآمدگي نيز بزرگ و بزرگتر مي شود. وزماني كه خيلي بزرگ شود، آن قسمت از رگ را به طور كامل مسدود مي كند. و تصلب شرايين به مرور در كل بدن اتفاق مي افتد.

در نتيجه، نه تنها در معرض حمله قلبي قرار مي گيريد، بلكه سكته مغزي و ساير بيماريها نيز دور از ذهن نخواهند بود. تصلب شرايين تا سنين ميانسالي و بيشتر از آن، هيچ علائمي ندارد. اما زماني كه رگها به باريكترين حد خود مي رسند، خون لخته مي شود و باعث درد شديد خواهد شد. رگهاي مسدود شده گاهي پاره مي شوند و لخته هاي خون در مسير رگ به حركت در مي آيند .

تصلب شرايين و حمله پلاكها
پلاكهاي به وجود آمده در بيماري تصلب شرايين انواع مختلفي دارند:
- آنها در ديواره رگ باقي مي مانند و بيشتر از حد بزرگ نمي شوند، از آنجايي كه اين نوع از پلاك، باعث گرفتگي عروق نمي شود، ممكن است هيچ علائمي از خود نشان ندهد.

- نوع ديگري از پلاك مي تواند به آرامي و به مرور زمان در جريان خون رشد كند، كه عوارض شديدي ايجاد مي كند. درد شديد در قفسه سينه ( با فشار زياد ) مشخصه آن است .

- بدترين نوع پلاك، زماني حادث مي شود كه رگ را پاره كند و به لخته خون اجازه دهد تا در شريان به حركت در بيايد. اين موضوع در مغز باعث سكته مغزي و در قلب باعث تصلب شرايين مي شود.

تصلب شرايين به مرور در كل بدن اتفاق مي افتد

پلاكها باعث به وجود آمدن سه نوع بيماري قلبي و عروقي مي شوند:
بيماري شريانهاي كرونري: پلاكها و رسوبات ساكن باعث گرفتگي عروق درد شديد قفسه سينه مي شوند و يك پاره گي ناگهاني باعث از كار افتادن ماهيچه قلب مي شود . اين سكته قلبي و يا اصطلاحاً ميوكارد است .

بيماري عروقي مغزي : پلاكها ورسوباتي كه در رگهاي مغز پاره مي شوند، باعث سكته مغزي و آسيب دائمي به مغز مي شوند. مسدودشدن هاي گذرا نيز در رگهاي مغز باعث  نارسايي مغزي مي شود كه هشداري است براي سكته مغزي . در صورتي كه ممكن است هيچ آسيب جدي هم دراين حالت به مغز نرسيده باشد.

بيماري پريفرال ( باريك شدن عروق ) : باريك شدن عروق در پاها باعث كم شدن گردش خون در اين اندام ها مي شود، كه منجر به اختلال در راه رفتن و به تعويق افتادن بهبودي زخمها مي شود . كه نوع حاد اين بيماري منجر به قطع عضو مي گردد.

چه كساني دچار تصلب شرايين مي شوند ؟
بهتر است اينگونه سوال كنيم كه چه كساني دچار تصلب شرايين نمي شوند؟
در كالبد شكافي كه از سربازان امريكايي حاضر در جنگهاي كره و ويتنام به عمل آمد، نصف و يا سه چهارم آنها دچار تصلب شرايين بودند.

حتي امروزه شواهد بر اين  مسئله دلالت مي كند كه تعداد زيادي از جوانان تصلب شرايين خاموش دارند. تحقيقات گسترده اي كه در سال ٢٠٠١ بر روي ٢٦٢ داوطلب با سنين مختلف انجام شد، نتايج شگفت انگيزي به همراه داشت:

- ٥٢٪ كل داوطلبان مبتلا به تصلب شرايين بودند.

-٨٥٪ افراد بالاي ٥٠ سال مبتلا به تصلب شرايين بودند.

-١٧٪از افراد ١٣ تا ١٩ سال دچار تصلب شرايين بودند.

هيچ كدام از اين افراد علائم بيماري تصلب شرايين را نداشتند و تعدادي از آنها رگهاي بسيار باريكي داشتند. بيماري آنها در مراحل اوليه بود كه تنها با آزمايشات خاص قابل تشخيص بود .

اگر به سن چهل سالگي رسيده ايد، احتمال اينكه دچار تصلب شرايين باشيد ٥٠٪ است.

هر چه قدر سن شما بالاتر رود خطر تصلب شرايين نيز بيشتر مي شود. اكثريت افراد ٦٠ سال به بالا دچار عارضه تصلب شرايين هستند، اما نشانه اي قابل تشخيص براي آنها وجود ندارد. خبر خوب اينكه ، به نسبت ٣٠ سال گذشته ، مرگ و مير ناشي از اين بيماري ٢٥٪ كاهش يافته است . كه اين موضوع را مديون بهبود در شيوه زندگي و پيشرفت علم پزشكي هستيم .

جلوگيري از تصلب شرايين
تصلب شرايين بيماري است كه به سرعت پيشرفت ميكند اما قابل پيشگيري است. براي مثال ٩ فاكتور خطر در ٩٠٪ حملات قلبي مشخص شده اند :
١-كشيدن سيگار
٢-كلسترول بالا
٣-فشار خون بالا
٤-ديابت
٥-چاقي اطراف شكم
٦-استرس
٧-نخوردن ميوه ها و سبزيجات
٨-مصرف بيش از اندازه الكل
٩-نداشتن برنامه ورزشي منظم

حتماً دقت كرده ايد كه اين فاكتورها در يك چيز مشترك هستند : اينكه شما مي توانيد از هر كدام از اين فاكتورها جلوگيري كنيد ! متخصصان معتقدند كه با كنترل كردن اين فاكتورها، خطر بيماريهاي قلبي و عروقي و تصلب شرايين به شدت كاهش مي يابد.

تصلب شرايين بيماري است كه به سرعت پيشرفت ميكند اما قابل پيشگيري است

درمان تصلب شرايين
زماني كه رگ مسدود مي شود، معمولا به همان شكل باقي مي ماند. با خوردن دارو و تغيير در شيوه زندگي، تشكيل شدن پلاكها كاهش مي يابد و يا قطع مي شود.

- تغيير در شيوه زندگي: تغيير در شيوه زندگي، جلوي پيشرفت تصلب شرايين را مي گيرد و يا  حتي آن را متوقف مي كند. البته اين به آن معنا نيست كه اگر رژيم غذايي سالم، ورزش و ترك سيگار را وارد زندگي خود كنيد، اين تغييرات باعث از بين رفتن مسدوديت رگها مي شود، اما ثابت شده است كه خطر حملات قلبي و سكته مغزي را كاهش مي دهد.

- دارو: داروهاي مخصوص كلسترول بالا و فشار خون بالا پيشرفت تصلب شرايين را كاهش مي دهد و خطر حملات قلبي و مغزي را نيز پايين مي آورد .

به غير از دو روش بالا پزشكان با عملهاي پيشرفته مي توانند رگهاي بسته شده را باز كنند :
آنژيوگرافي و استنت گذاري: اتريزاسيون قلبي همراه آنژيوگرافي رايجترين عمل قلبي براي باز كردن عروق و تصلب شرايين است. با استفاده از يك لوله بسيار باريك كه پزشكان از طريق رگ پا و يا بازو به داخل رگ مي فرستند، به محل انسداد رگ مي رسند. انسداد رگ در مانيتوردستگاه ايكس ري ديده مي شود. آنژيوپلاستي  و استنت گذاري نيز باعث باز شدن رگ مسدود شده مي شوند. استنت گذاري درد را كاهش مي دهد اما از سكته قلبي احتمالي در آينده جلوگيري نمي كند.

عمل باي پس : در اين روش جراحان يك رگ سالم ( معمولاً از پا ) را جدا كرده و جايگزين رگ مسدود شده ميكنند.
در نهايت اين عملهاي جراحي عوارض جانبي پيچيده اي دارند. به همين دليل پزشكان آنها را بر روي بيماراني انجام مي دهند كه دردهاي شديد دارند. و در نتيجه بهترين شيوه براي دچار نشدن به تصلب شرايين پيشگيري از طريق خودمراقبتي مي باشد.

منبع:shafajoo.com