- حسين علي پناهي: بايد گفت كه در كمال تأسف و ناباوري هر يك از ما به نحوي با مواد مخدر و تاثيرات مخرب آن در تماس بوده ايم. برخي خود در دام اين بلاي خانمانسوز گرفتار بوده و برخي ديگر شاهد رنج اعضاي خانواده، دوستان يا نزديكان خود از اين موضوع بوده اند.

 

برخي ديگر نيز خوشبختانه هيچ كدام از اين شرايط ناخوشايند را درك نكرده اما در كوچه و خيابان متوجه تاثيرات مخرب اين مواد بر روي افراد شده اند. امروزه در بسياري از كشورها و به خصوص كشور خودمان مبحث مواد مخدر به يك موضوع پيچيده و تهديد كننده ي سلامت جامعه تبديل شده است. كشورها در پاسخ به اين معضلات همواره قوانين و راهكارهاي جديدي را ارائه داده و امتحان مي كنند.

 

 

يكي از اين راهكارها براي كاهش مصرف مواد مخدر صنعتي ارائه ي مواد مخدر طبيعي مانند ترياك به صورت قانوني و در مقادير معين به افراد معتاد است كه اخيراً در كشورمان به اين موضوع پرداخته شده و قانوني درباره ي آن نيز تصويب گرديده كه البته تا اجرا و ديدن نتايج آن راه درازي در پيش داريم. روي هم رفته چنين قانوني با توجه به خطرات جبران ناپذير مواد مخدر صنعتي كه روز به روز مشكلات بيشتري را براي جامعه پديد مي آورد مي تواند باعث شود كه معتادان كمتر به سوي مواد مخدر صنعتي و البته ارزان قيمت سوق پيدا كنند. در ادامه ي اين مطلب قصد داريم شما را با ۱۰ ماده ي مخدر اصلي و اثرات مخرب آن ها بر روي فرد آشنا كنيم. با ما همراه باشيد.

۱۰- هروئين


هروئين ماده ي مخدري است كه به طور مستقيم از فرآوري شيره ي ترياك بدست مي آيد. اين ماده اولين بار براي كمك به بيماراني كه به مورفين معتاد شده بودند ساخته شد. هروئين پس از گذشتن از مانع خوني- مغزي كه بلافاصله پس از تزريق شدن آن در جريان خون رخ مي دهد به مورفين تبديل مي شود كه عملكرد اندروفين ها را تقليد كرده و حس بهبودي و سلامت را به فرد مي دهد. حس سرخوشي و شادي كه پس از اين موضوع در بدن فرد به وجود مي آيد به يك حس لذت جنسي كه در درون شكم رخ مي دهد تشبيه شده است. يكي از روش هاي اصلي استعمال هروئين، تزريق درون وريدي به شمار مي آيد.

 

---

۹- كوكائين


كوكائين يك آلكالوئيد تروپان كريستالي شده است كه از برگ هاي گياه كوكا به دست مي آيد. اين ماده ي مخدر هم سيستم عصبي مركزي را تحريك كرده و اشتها را به شدت كاهش مي دهد و هم حسي توهمي و مملو از هيجان و شور و شعف همراه با انرژي فراواني را در شخص ايجاد مي كند. از اين ماده ي مخدر به طور تفريحي و موردي براي دستيابي به چنين حالتي استفاده مي شود. كوكائين در تحريك سيستم عصبي مركزي بدن به شدت موثر است و تاثير آن بين ۲۰ دقيقه تا چند ساعت در بدن فرد باقي خواهد ماند كه به ميزان مصرف، خلوص و روش مصرف بستگي دارد.

اولين نشانه هاي پس از مصرف اين ماده ي مخدر شامل فعاليت بيش از حد، بي قراري، افزايش فشار خون، بالا رفتن ضربان قلب و خوشي زايدالوصف است. اين شادي و شعف بعضي اوقات با احساس آرام نبودن و افسردگي و ميل شديد به استعمال دوباره همراه است.. همچنين اين ماده ي مخدر به شدت ميل جنسي را در فرد افزايش مي دهد. از اثرات مخرب جانبي اين ماده ي مخدر مي توان به لرزش، توهم پارانويايي و ضعف جنسي اشاره كرد كه معمولاً با افزايش دفعات مصرف بيشتر مي شود.

 

---

۸- متامفتامين


متامفتامين كه معمولاً به آن «meth» يا «يخ» نيز گفته مي شود يك ماده ي مخدر روانگردان و شبه سمپاتيك است كه پس از ورود به مغز باعث مي شود كه هورمون هاي نوراپي نفرين،دوپامين و سروتونين در مغز ترشح شوند. از آن جا كه اين ماده ي مخدر مسير پاداشي مزوليمبيك را تحت تاثير قرار مي دهد باعث حالت شادي و شعف در فرد مي شود و به زياده روي و اعتياد منجر مي گردد.

 

افراد مصرف كننده ي متامفتامين ممكن است دچار وسواس شده و كارهاي تكراري انجام دهند مانند تميز كردن خانه، دست شستن يا باز كردن و دوباره بستن بعضي اشيا. ترك اعتياد به اين ماده ي مخدر با خوابيدن و خوردن بيش از حد و علائمي شبيه افسردگي و همچنين اضطراب و ميل شديد به مصرف دوباره اين ماده مخدر همراه است.

 

---

۷- كراك كوكائين


كراك كوكائين كه كعمولاً به اختصار «كراك» ناميده مي شود در اوايل دهه ي ۱۹۸۰ ساخته شد و در مقياس گسترده اي مورد استفاده قرار گرفت. به دليل خطرات استفاده از اتر براي توليد كوكائين خالص براي توليد كنندگان، آن ها تصميم گرفتند كه مرحله ي جدا كردن رسوب كوكائين خالص را از محلول آمونياكي حذف كنند.

 

در نتيجه مراحل تصفيه نيز خود به خود حذف شدند. امروزه معمولاً  بيشتر از جوش شيرين به جاي آمونياك به عنوان پايه استفاده مي شود كه هم بوي كمتري داشته و هم كمتر سمي است. با اين وجود از مواد پايه ديگري نيز مي توان براي توليد كراك كوكائين استفاده نمود. بعد از ساختن كراك نسبت كوكائين به بي كربنات يك به يك يا دو به سه خواهد بود.

 

---

۶- ال اس دي


ليسرجيك اسيد دي اتيل آميد (Lysergic acid diethylamide) كه با نام هاي ديگري مانند «LSD» و «اسيد» نيز شناخته مي شود، يك ماده ي مخدر نيمه صنعتي توهم زا از خانواده ي تريپتامين (tryptamine) است. اين ماده ي مخدر كه در ميان مواد توهم زا از همه شناخته شده تر و قوي تر به شمار مي آيد يك ماده ي مخدر انتئوژن است كه به صورت تفريحي مورد استفاده قرار مي گيرد.

 

تاثيرات رواني ال اس دي كه با واژه ي «سفر» (trip) خلاصه مي شود از هر فرد به فرد ديگر كاملاً متفاوت بوده و به فاكتورهايي از قبيل تجربيات قبلي، شرايط ذهني و محيطي و همچنين مقدار و قدرت دُز مورد استفاده بستگي خواهد داشت.

همچنين هر «سفر» با «سفر» بعدي و قبلي و حتي مراحل يك سفر نيز متفاوت خواهد بود. سفر ال اس دي ممكن است تاثيرات مخرب رواني عاطفي دراز مدتي داشته باشد به نحوي كه برخي ادعا كرده اند مصرف اين ماده باعث تغييرات شديد شخصيتي و ديدگاه آن ها نسبت به دنيا شده است.

 

---

۵- اكستاسي


قرص اكستاسي (Ecstasy) يا «MDMA» يك ماده ي مخدر نيمه صنعتي روانگردان انتاكتوژن (entactogen) از خانواده ي فنتيلامين (phenethylamine) است كه تجربيات و توهمات تصويري آن نسبت به بسياري ديگر از داروهاي روانگردان كمتر اما قدرت تحريك جسمي آن بيشتر خواهد بود. اين ماده ي روانگردان معمولاً به صورت تفريحي و موردي استفاده شده و به عنوان يك داروي انتئوژن براي افزايش عملكرد جسمي يا از بين بردن علائم افسردگي مورد استفاده قرار مي گيرد.

از تاثيرات اين ماده ي روانگردان مي توان به افزايش هوشياري همه ي حواس، احساس رهايي و آزادي، خوشي، همدلي، عشق، شادي، خودآگاهي مفرط، احساس شفافيت ذهني و علاقه ي فراوان به موسيقي و حركات بدني مداوم اشاره كرد. حتي حس لامسه در برخي از افراد به شدت تقويت مي شود كه تماس بدني داشتن با ديگران را براي وي بسيار لذتبخش مي كند. از عوارض ديگر اين ماده ي روانگردان مي توان به فشردن آرواره ها روي هم و افزايش ضربان قلب اشاره كرد.

 

---

۴- ترياك


ترياك يك ماده ي مخدر رزيني است كه از شيرابه ي خارج شده از غلاف دانه هاي بالغ نشده ي گياه خشخاش به دست مي آيد. اين شيره حاوي مقادير زيادي مورفين تا حدود ۱۶ درصد است كه يك ماده ي مخدر آلكالوئيدي بوده و معمولاً براي توليد هرويين به صورت شيمايي فرآوري مي شود.

 

معمولاً مواد مخدر صنعتي، نيمه صنعتي خالص تري جايگزين ترياك شده كه تاثير آن ها روي بدن از ترياك بيشتر است. براي اولين بار اين كار در سال ۱۸۱۷ انجام گرفت و فردي به نام فردريش ويلهلم آدام سرتورنر ادعا كرد كه بعد از ۱۳ سال تحقيق و آزمايش مصيبت بار آن روي خود و سه پسربچه ي ديگر توانسته است مورفين خالص را از ترياك جدا كند.

 

---

۳- ماري جوآنا


شاهدانه (Cannabis) كه بيشتر با نام «ماري جوآنا» در شكل گياهي خود شناخته مي شود يك ماده ي روانگردان است كه از گياه گل شاهدانه به دست مي آيد. انسان ها از دوران ماقبل تاريخ نيز از شاهدانه استفاده مي كردند اما در قرن بيستم استفاده از آن در سطح گسترده اي به صورت تفريحي يا در مراسم مذهبي و روحاني و همچنين در زمينه ي پزشكي شدت گرفت. بر اساس برآوردها بيش از ۴ درصد ساكنان كره ي زمين به طور سالانه از اين ماده ي مخدر استفاده مي كنند.

 

مصرف شاهدانه عوارض رواني و جسماني خاصي را در پي دارد و معمولاً به صورت خوراكي يا مانند سيگار استعمال مي شود. نئشگي حاصل از مصرف بي رويه ي اين ماده از فردي به فرد ديگر و با توجه به قدرت بدني فرد، ميزان استعمال، تركيبات شيميايي، روش مصرف و شرايط مصرف متفاوت خواهد بود.

 

---

۲- قارچ هاي هذيان آور


قارچ هاي هذيان آور (Psilocybin mushrooms) قارچ هايي هستند كه حاوي مواد روانگردان سيلوسيبين و سيلوسين و گاهي اوقات ديگر مواد روانگردان تريپتاميني هستند. وقتي كه سيلوسيبين وارد بدن شود، تجريه شده و از آن سيلوسين توليد مي گردد كه تاثيرات توهمي در پي دارد.

 

تاثيرات سمي قارچ هاي سيلوسيبين با توجه به دُز مورد استفاده، روش آماده سازي و متابوليسم شخص مصرف كننده بين ۳ تا ۷ ساعت طول خواهد كشيد. توهمات ناشي از مصرف اين قارچ ها معمولاً از نوع تصويري و شنيداري بسيار قوي بوده و از نشاط تا افسردگي و اضطراب متفاوت خواهد بود. حتي ممكن است در برخي افراد مصرف اين قارچ ها هيچ تاثيرات جانبي نداشته باشد.

 

---

۱- پي سي پي


پي سي پي (PCP) يا «فنسيكليداين» (Phencyclidine) يك ماده ي مخدر تجزيه اي است كه قبلاً به عنوان يك عامل بيهوشي مورد استفاده قرار مي گرفت كه تاثيرات توهمي و نوروتوكسيك داشت. اين ماده ي مخدر با عنوان «غبار فرشته» (Angel Dust) نيز معروف بوده و نام هاي ديگري از قبيل «خيس»، «شِرمن همزلي»، «هالك هوگان» و بسياري اسامي ديگر نيز براي آن به كار مي رود.

 

اگر چه تاثيرات روانگرداني آن تنها چند ساعت ادامه پيدا مي كند اما پاكسازي كامل بدن از آن طولاني تر خواهد بود و معمولاً هفته ها به طول خواهد انجاميد. پي سي پي معمولاً به صورت تفريحي توسط افراد استفاده شده و توليد آن به صورت غيرقانوني انجام مي گيرد.

اين ماده معمولاً به صورت مايع يا پودري بود اما معمولاً به صورت اسپري روي برگ هاي ماري جوآنا، نعناع، پونه ي كوهي، جعفري و يا زنجبيل پاشيده شده و به شكل سيگار كشيده مي شود. اين داروي مخدر تاثير زيادي بر روي سيستم عصبي گذاشته و به شكل توهمات، ايده هاي غيرطبيعي و مضحك، فكر هاي عجيب و غريب و هذيان گويي، قدم براداشتن و حركات بدن ناهماهنگ و آشفته، حركات چشمي نامنظم و غيرطبيعي، افزايش ضربان قلب و تغيير شديد دماي بدن خود را نشان مي دهد. در كل اين ماده مخدر اخلاق و رفتار فرد را به شدت تغيير داده و باعث مي شود كه فرد مصرف كننده ارتباط خود را با واقعيت از دست داده و يا حركات شبيه زامبي از خود نشان دهند.