فهرست ميراث جهاني يونسكو در ايران شامل ۲۱ مكان است كه در ميراث جهاني يونسكو به ثبت رسيده‌اند. درخشان‌ترين سال براي ثبت آثار ارزشمند ايراني در يونسكو به سال ۱۹۷۹ بازمي‌گردد كه سه اثر چغازنبيل، ميدان امام اصفهان و تخت جمشيد ازسوي يونسكو مورد توجه ويژه قرار گرفتند.

در ذيل نگاهي به ۲۱ اثر ارزشمند ايران كه پيشتر در فهرست ميراث فرهنگي يونسكو ثبت شده‌اند مي‌اندازيم:

 

 

استان خوزستان

تاريخ ثبت: ۱۹۷۹ - شماره ثبت: ۱۱۳

چغازنبيل نيايشگاهي باستاني‌ است كه در زمان عيلامي‌ها و در حدود ۱۲۵۰ پيش از ميلاد ساخته شده‌است. چغازنبيل بخش به‌ جامانده از شهر "دوراونتش" است.

 

---

 

 

 

استان فارس

تاريخ ثبت: ۱۹۷۹ - شماره ثبت: ۱۱۴

تخت جمشيد يا پارسه كه در شهرستان مرودشت در شمال استان فارس قرار دارد، نام يكي از شهرهاي باستاني ايران است. در اين شهر باستاني، مجموعه كاخ‌هايي به نام تخت جمشيد وجود دارد كه در دوران زمامداري داريوش بزرگ، خشايارشاه و اردشير اول بنا شده‌اند.

 

---

۳- ميدان نقش جهان

 

 

استان اصفهان

تاريخ ثبت: ۱۹۷۹ - شماره ثبت: ۱۱۵

ميدان نقش جهان ميدان بزرگ مستطيل شكل در شهر اصفهان است كه بوسيله بناهايي از دوره صفوي محصور شده‌ است. ميدان نقش جهان به شكل امروزين در دوره سلطنت شاه عباس صفوي پايه‌گذاري شد. بناهاي تاريخي موجود در ميدان نقش جهان شامل عالي‌قاپو، مسجد امام(ره)، مسجد شيخ لطف‌الله و سردر قيصريه است.

 

---

۴- تخت سليمان

 

 

استان آذربايجان غربي

تاريخ ثبت: ۲۰۰۳ - شماره ثبت: ۱۰۷۷

تخت سليمان نام محوطه تاريخي بزرگي در نزديكي تكاب و روستاي تخت سليمان در استان آذربايجان غربي است. مجموعه بناهاي تاريخي در تخت سليمان در اطراف درياچه‌اي طبيعي ساخته شده‌ است. آثار بناهاي دوره‌هاي اشكانيان و ساساني و ايلخانان در اين محل يافت شده‌ است. مهم‌ترين آثار بجا مانده آن آتشكده و تالارهاي دوره ساساني است.

 

---

۵- بم و فضاي فرهنگي آن

 

 

استان كرمان

تاريخ ثبت: ۲۰۰۴ - شماره ثبت: ۱۲۰۸

ارگ بم در گوشه شمال شرقي و چسبيده به شهر بم در استان كرمان و در مجاورت جاده ابريشم قرار دارد و بنا به روايات متعدد، مربوط به دوران اشكاني و يا هخامنشي است. تا اواخر دوره قاجار، ارگ بم همچنان مسكوني بوده‌ است. اين بناي مشهور تاريخي در زمين‌لرزه بم به شدت ۶.۶ ريشتر كه در ساعت ۵:۲۶ بامداد ۵ دي ۱۳۸۲ شهر بم را لرزاند، ويران شد.

 

---

۶- پاسارگاد

 

 

استان فارس

تاريخ ثبت: ۲۰۰۴ - شماره ثبت: ۱۱۰۶

مجموعه ميراث جهاني پاسارگاد مجموعه‌اي از آثار باستاني برجاي‌مانده از دوران هخامنشيان است كه در شهرستان پاسارگاد در استان فارس واقع شده‌ است. اين مجموعه دربرگيرنده سازه‌هايي چون آرامگاه كوروش بزرگ، باغ سلطنتي پاسارگاد، كاخ دروازه، پل، كاخ بارعام، كاخ اختصاصي، دو كوشك، آب‌نماهاي باغ شاهي، آرامگاه كمبوجيه، استحكامات دفاعي تل تخت، كاروانسراي مظفري، محوطه مقدس و تنگه بلاغي است.

 

---

۷- گنبد سلطانيه

 

 

 
استان زنجان

تاريخ ثبت: ۲۰۰۵ - شماره ثبت: ۱۱۸۸

گنبد سلطانيه مقبره محمد خدابنده الجايتو است كه در ۱۳۰۲ تا ۱۳۱۲ در شهر سلطانيه (پايتخت ايلخانيان) ساخته شد و از آثار مهم معماري ايراني و اسلامي به شمار مي‌رود. اين بنا از حيث معماري و تزيين و بزرگي در دنيا مشهور است. رنگ گنبد آبي است. بر روي اين اضلاع گنبد بلندي قرار گرفته كه ارتفاع آن را ۱۲۰ گز نوشته‌اند.

 

---

۸- سنگ‌ نوشته بيستون

 

 

استان كرمانشاه

تاريخ ثبت: ۲۰۰۶ - شماره ثبت: ۱۲۲۲

سنگ‌نوشته بيستون بزرگترين سنگ‌ نوشته جهان، نخستين متن شناخته شده ايراني و از آثار دودمان هخامنشيان (۵۲۰ پيش از ميلاد) واقع در شهرستان هرسين در ۳۰ كيلومتري شهر كرمانشاه بر دامنه كوه بيستون است. سنگ‌نبشته بيستون يكي از مهمترين و مشهورترين سندهاي تاريخ جهان و مهم‌ترين متن تاريخي در زمان هخامنشيان است كه شرح پيروزي داريوش بزرگ را بر گوماته مغ و به بند كشيدن ياغيان را نشان مي‌دهد.

 

---

۹- مجموعه كليساهاي آذربايجان‌

 

 

استان‌هاي آذربايجان شرقي و آذربايجان غربي

تاريخ ثبت: ۲۰۰۸ - شماره ثبت: ۱۲۶۲

كليساهاي آذربايجان عبارتند از قره كليسا، كليساي استفانوس مقدس، كليساي مريم‌مقدس دره‌شام، كليساي چوپان و كليساي زور زور

 

---

۱۰- سازه‌هاي آبي شوشتر

 

 

استان خوزستان

تاريخ ثبت: ۲۰۰۹ - شماره ثبت: ۱۳۱۵

سازه‌هاي آبي شوشتر در دوران ساسانيان، جهت بهره‌گيري از نيروي آب به‌عنوان محرك آسياب‌هاي صنعتي ساخته شده‌است. در اين مجموعه بزرگ، ساختمان آسياب‌ها، آبشارها، كانال‌ها و تونل‌هاي عظيم هدايت آب و سيكا كه محلي جهت استراحت و تفريح است قابل توجه و جالب هستند. در سفرنامه مادام ژان ديولافوآ باستان‌شناس نامدار فرانسوي از اين محوطه به عنوان بزرگ‌ترين مجموعه صنعتي پيش از انقلاب صنعتي ياد شده‌ است.

 

---

 

 

 

استان آذربايجان شرقي

تاريخ ثبت: ۲۰۱۰ - شماره ثبت: ۱۳۴۶

بازار تبريز بزرگ‌ترين و از مهم‌ترين بازارهاي سرپوشيده در سطح ايران و قاره آسيا به‌شمار مي‌رود. اين بازار با مساحتي حدود يك كيلومتر مربع، بزرگ‌ترين بازار سرپوشيده جهان است. اين بازار از بازارچه‌ها، تيمچه‌ها، سراها و كاروانسراهاي متعددي تشكيل يافته‌است.

 

ادامه دارد...