عامل رو سفيدي يا روسياهي در قيامت چيست؟

عامل رو سفيدي يا روسياهي در قيامت چيست؟

مجموعه: اصول و فروع دين

رو سفيدى و رو سياهى در قيامت، در حقيقت تجسّم همان حالات و روحيّات انسان در دنياست. كسانى كه در دنيا ولايت خدا را پذيرفته ‏اند، خداوند آنها را از ظلمات به نور مى ‏برد و در آن روز با چهره‏اى نورانى حاضر مى ‏شوند، ولى آنان كه به ولايت طاغوت گردن نهاده ‏اند، طاغوت‏ها آنان را از نور به ظلماتِ هوس و تفرقه و شرك و جهل سوق مى‏ دهند و در قيامت در سياهى و تاريكى محشور مى ‏شوند.

يَوْمَ تَبْيَضُّ وُجُوهٌ وَتَسْوَدُّ وُجُوهٌ فَأَمَّا الَّذِينَ اسْوَدَّتْ وُجُوهُهُمْ أَكْفَرْتُم بَعْدَ إِيمَانِكُمْ فَذُوقُواْ الْعَذَابَ بِمَا كُنْتُمْ تَكْفُرُونَ (آل عمران ـ 106) وَأَمَّا الَّذِينَ ابْيَضَّتْ وُجُوهُهُمْ فَفِي رَحْمَةِ اللّهِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ (آل عمران ـ 107)

(قيامت) روزى (است) كه صورت ‏هايى سفيد و نورانى، و صورت‏هايى سياه مى‏ شوند. پس كسانى كه رو سياه شدند، (از آنان سوال مى ‏شود:) آيا بعد از ايمانتان كفر ورزيديد؟ پس به خاطر كفرتان عذاب الهى را بچشيد.

و امّا آنان كه رو سفيد شدند، غرق در رحمت خدا شده و در آن جاودانه‏ اند.

چهره‏ هاى نورانى و تاريك‏
به دنبال هشدارى كه در آيات سابق درباره تفرقه و نفاق و بازگشت به آثار دوران كفر و جاهليت داده شد، در اين دو آيه به نتائج نهايى آنها اشاره مى ‏شود كه چگونه كفر و تفرقه و نفاق و بازگشت به جاهليت، موجب رو سياهى است و چگونه اسلام و ايمان و اتحاد و صميميت موجب رو سفيدى است.

آيات فوق مى‏ گويد: در روز رستاخيز چهره‏ هايى نورانى و چهره‏ هايى تاريك و سياه خواهد بود. به آنها كه چهره ‏هاى سياه و تاريك دارند گفته مى ‏شود: چرا بعد از ايمان، راه كفر را پيموديد و چرا بعد از اتحاد در پرتو اسلام، راه نفاق و جاهليت را پيش گرفتيد؟ در مقابل آنها مومنان متحد، غرق در درياى رحمت الهى خواهند بود و جاودانه در آن زندگى آرام بخش بسر مي برند.

بارها يادآور شده‏ايم كه حالت و كيفيات زندگى انسان و پاداش و كيفرهاى او در جهان ديگر تجسمى از اعمال و روحيات و افكار او در اين جهان است، و به تعبير ديگر هر كارى كه از انسان در اين جهان سر مي زند، آثار وسيع و گسترده‏اى در روح انسان باقى مي گذارد كه در اين دنيا ممكن است به آسانى درك نشود، ولى در رستاخيز، پس از دگرگوني ها و تكامل هايى كه در آن رخ مى‏ دهد، با واقعيت حقيقى خود جلوه مى ‏كند و چون در آنجا حاكميت و تجلى روح بيشتر است آثار آن حتى در جسم منعكس خواهد شد.

همان طور كه ايمان و اتحاد در اين جهان مايه رو سفيدى است، و به عكس، ملت پراكنده و بى ايمان مردمى رو سياهند، در جهان ديگر اين رو سياهى و رو سفيدى "مجازى" دنيا شكل " حقيقى" به خود مى ‏گيرد، و صاحبان آنها با چهره ‏هاى سفيد و درخشان، و يا سياه و تاريك محشور مى‏ گردند.

 تشابه با آيات ديگر قرآن
در آيات ديگر قرآن نيز به اين حقيقت اشاره شده از جمله درباره كسانى كه پشت سر هم مرتكب گناه مى ‏شوند مى‏ خوانيم كَأَنَّمَا أُغْشِيَتْ وُجُوهُهُمْ قِطَعًا مِّنَ اللَّيْلِ مُظْلِمًا : " گويى صورت آنها را پاره‏هاى تاريك شب پوشانيده است" (سوره يونس آيه 27).

و درباره آنهايى كه بر خدا دروغ مى‏ بندند مى ‏فرمايد: وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ تَرَى الَّذِينَ كَذَبُواْ عَلَى اللَّهِ وُجُوهُهُم مُّسْوَدَّةٌ:" در روز رستاخيز كسانى را كه بر خدا دروغ بستند مى ‏بينى كه چهره ‏هايشان سياه است"! (سوره زمر آيه 60)- و همه اينها بازتابى است از اعمال آنها در دنيا.

 بحث لغوي:
تبيض: يعنى سفيد مى‏ شود. بياض به معنى سفيدى است، در آيه از باب افتعال است.

تسود: يعنى سياه مى ‏شود. از سواد به معنى سياهى است.

نكات مهم:
1ـ در قرآن شانزده مرتبه كفرِ بعد از ايمان، دو بار كفرِ بعد از اسلام، سه ‏بار گوساله پرستى بعد از خدا پرستى، و بيست و هفت مرتبه انكار بعد از علم و بيّنه، مطرح شده كه همه‏ى اين موارد نشان ‏دهنده خطر ارتداد براى همه ما، و هشدارى جدّى است.

2ـ ظاهراً «يوم» ظرف عذابى است كه در آيه سابق آمده يعنى اين عذاب در روزى است كه در آن چهره‏ هايى سفيد و چهره‏هايى سياه خواهند بود.

ظهور اين دو آيه با آيه سابق آن است كه سيه رويان كسانى هستند كه بعد از ايمان آوردن و آمدن دلائل روشن، اختلاف كرده‏اند، راه كفر و نفاق افكنده‏اند و سفيد رويان آنهايى هستند كه در دين حق باقى مانده‏اند.

در آيات ديگرى نيز راجع به سياه و سفيد بودن چهره‏هاى مردمان در قيامت اشاره شده است، اينها آثار اعمال نيك و بد است كه در چهره‏ها آشكار خواهد شد.

3ـ در صدر آيه 105 بطور اجمال در ابتدا اشاره به سفيد چهرگان و بعداً اشاره به سياه چهرگان نمود، ولى در موقع تفصيل، سياه چهرگان را بدين لحاظ مقدم داشت تا خوانندگان و شنوندگان را از تشبيه به سياه چهرگان بر حذر دارد، و شرح حال مومنين را تأخير انداخت و آن را در آيه 106 بيان كرد تا استنباط شود ابتداء و انتهاء امر مومنين بخير خواهد بود.

============================
منابع:
تفسير نور، ج 2
تفسير نمونه، ج 3
تفسير احسن الحديث، ج 2
تفسير آسان، ج 2
 tebyan.net