مجله دانستنيها - محمدحسين جهان پناه: اين روزها تقريبا روز يا ساعتي نيست كه داعش آتش جديدي در دنيا به پا نكند. از وقايع عراق و سوريه گرفته تا حملات تروريستي اي هم چون ماجراي پاريس، پرچم هاي داعش در صدر خبرها هستند.

گروهي تروريستي كه حتي روي القاعده را هم در خباثت سفيد كرده و الگوي رفتاري و تاكتيكي متفاوت دارد كه بيشتر بر پايه ترس و هرج و مرج پايه گذاري شده. گروه تروريستي داعش تجهيزات نظامي هم دارد كه يا غنيمت گرفته يا از طريق دلال ها و واسطه ها و قاچاقچيان اسلحه يا عوامل كشورهاي طرفدار اين گروه تروريستي به دستش رسيده است. تجهيزاتي كه البته اصلا قابل مقايسه با توان نظامي ارتش يك كشور نيست. اما استعداد رزمي داعش دقيقا در چه حد و حدودي است؟

تسليحات انفرادي

عمده تسليحات انفرادي داعش، همان كلاشينفك هايي هستند كه در سراسر مناطق آشوب زده خاورميانه مثل ريگ بيابان به راحتي دست به دست مي شوند. با اين حال، سقوط پادگان هاي شمالي عراق موحب شد تا داعش تعداد زيادي ام 16 و «ام 4» آمريكايي نيز به دست آورد. به علاوه تعداد نامشخصي «جي 36» آلماني و «AUG» اتريشي هم در دست ستيزه جويان داعشي پيدا مي شود. از ابين تفنگ هاي تك تيرانداز طبيعتا «دراگانو SVD» روس اصلي ترين سلاح مورد استفاده داعش است، هر چند «ام 14» آمريكايي هم تك و توك به چشم مي خورد.

به علاوه تعداد نامشخصي تفنگ تك تيرانداز روس «KSVK 12.7» و چيني «ام 99» نيز در اختيار آنها قرار دارد. اين تفنگ ها مخصوصا عليه خودروهاي زرهي سبك يا براي هدف قرار دادن اهداف پشت ديوار استفاده مي شوند. از نظر تيربار سبك نيز، «PKM» و «PKP» روس در دسترس ترين موجودي آن هاست، هر چند به «M249» آمريكايي و «Minimi» بلژيكي هم دسترسي دارند.

ارتش نامنظم

گروهك تروريستي داعش يك ارتش منظم نيست. طبعا دكترين رزمي آن هم گرچه به مراتب منظم تر از القاعده است، اما هم چنان بر جنگ هاي نامنظم تكيه دارد كه در آن، تسليحات سنگين مشخصا نقشي سرنوشت ساز بازي نمي كنند. با اين وجود، اندوخته نظامي داعش در عمل با داشته هاي يك ارتش كوچك برابري مي كند.

بخش اعظم اين تسليحات از ارتش هاي عراق و سوريه به غنيمت گرفته شده يا از انبارهاي تسليحات قديمي ارتش صدام آمده يا در جريان هرج و مرج ليبي به دست شان افتاده. البته بايد به اين ميزان، تسليحاتي را نيز كه از سوي دولت هاي خارجي براي گروه هاي شورشي در سوريه فرستاده مي شدند. اما در نهايت به دست داعش افتادند، اضافه كرد. هرچند در اختيار داشتن اين تسليحات، لزوما به معناي عملياتي بودن تمام آن ها نيست. ضمن آن كه با توجه به نبود اطلاعات يا برآوردهاي متفاوت منابع مختلف، از ميزان دقيق داشته هاي اين گروه اطلاع دقيق و قطعي نداريم.

تسليحات سنگين
داعش صاحب اندوخته قابل توجهي از انواع تسليحات زرهي است كه البته طبيعتا بخشي از آن ها تا امروز در اثر حملات هوايي روسيه و آمريكا از بين رفته اند؛ با اين حال دست داعش خالي نيست. از تانك هاي «تي 72» روس گرفته تا «آبرامز» آمريكايي را مي توان در ميان داشته هاي داعش پيدا كرد. برآورد اوليه از تعداد تانك هاي در اختيار داعش، چيزي بين هشتاد تا دويست تانك است. البته اين رقم ها طبيعتا اسمي اند و آمار عملياتي، به زحمت به يك سوم تا حداكثر نيمي از اين تعداد مي رسد.

تانك M1 آبرامز

 به عنوان مثال، داعش تا همين چند ماه پيش احتمالا صاحب بيش از صد تانك «تي 62»، حدود سي تانك «تي 55» و كمتر از 10 تانك تي 72 بوده كه عموما در سوريه به دست اين گروهك تروريستي افتاده اند. به علاوه حدود سي الي چهل تانك «ام 1 آبرامز» نيز از ارتش عراق به غنيمت گرفته بود. آبرامزها براي مدت ها، پرسر و صداترين قسمت غنائم داعش محسوب مي شدند، خصوصا اين كه گفته شد بيش از يك سوم 140 تانك آرامبز سازماني ارتش عراق، يا نابود شده اند يا به دست داعش افتاده اند.

جالب اين كه داعش آن اوايل حتي از اين تانك ها استفاده هم كرده بود و حداقل يك آبرامز غنيمتي، در حمله به سد موصل شركت داشت. بعدها آمريكايي ها از نابودي بيشتر اين تانك هاي غنيمتي در حملات هوايي خود خبر دادند و امروز هم تصور نيم شود هيچ آبرامز عملياتي در اختيار اين گروه باشد.

به جز تانك، بايد تعداد اندكي نفربر روسي «BMP» و نفربرهاي آمريكايي «M113» را هم به فهرست تجهيزات داعش اضافه كرد. با اين حال، اين گروهك تروريستي مشخصا بيشتر تحركاتش را بر مبناي خودروهاي سبك نيمه زرهي انجام مي دهد كه اتفاقا اين جا هم پيدا كردن اسامي مشهور كار سختي نيست. به عنوان مثال فقط پس از سقوط موصل بيش از دو هزار و سيصد خودروي «هام ويي» آمريكايي ارتش عراق به دست داعش افتاد كه خيلي زود با رنگ آميزي جديد داعش، در ويدئوهاي تبليغاتي اين گروه استفاده شدند.

توپ هويترز M198

از نظر توپ خانه نيز مهم ترين سلاح غنيمتي داعش، حدود 52 توپ «هويتزر» آمريكايي 155 ميلي متري «SI Gvozdika 2» هم از ارتش سوريه به غنيمت گرفته است. در اين ميان شايد سنگين ترين سلاحي كه به دست داعش افتاده، موشك يا موشك هايي اسكاد باشد. سال پيش حتي داعش يكي از اسكادهاي غنيمتي اش را در رژه نيروهايش در شهر «رقه» سوريه (كه حكم پايتختش را دارد) به نمايش گذاشت. موشكي كه ظاهرا از پايگاه ارتش سوريه در شهر «دِيرالزور» به دست آورده بود و با توجه به محدوديت هاي عملياتي داعش، تقريبا قطع به يقين غيرعملياتي است. هر چند فقط حضور آن براي تاثير تبليغاتي مورد نظر داعش كافي است.

تسليحات موشكي

اندوخته غنيمتي داعش انواع گوناگوني از تسليحات پدافند هوايي موشكي را در بر مي گيرد كه در ميان آن ها حتي پدافند هوايي ميان بردي مثل «سام 6» را نيز مي توان پيدا كرد. نيمه پر ماجرا اين جاست كه ظاهرا اين دست سمانه هاي سنگين پدافندي در اختيار داعش، عملياتي نيستند. نيمه خالي هم اين است كه داعش تعداد قابل توجهي موشك ضدهوايي دوش پرتاب- از «استينگر» آمريكايي تا «اِسترلاي» روسي- در اختيار دارد كه اتفاقا بيشتر آن ها عملياتي اند.

موشك هاي پدافند هوايي ايگلا و گرينچ

خصوصا موشك هاي دوش پرتاب «FN-6» چيني نيز (كه ظاهرا كشورهاي حاشيه خليج فارس، آن ها را از اوكراين خريده بودند) بين اين سيستم هاي دوش پرتاب پيدا مي شود. موشك هاي پدافند هوايي دوش پرتاب تهديد خاصي عليه جنگنده هاي سريع در ارتفاع بالا و بمب افكن هاي بلندپرواز به شمار نمي آيند، اما تهديدي جديد براي هلي كوپترها هستند. به عنوان مثال، داعش سال پيش چندين هلي كوپتر ارتش عراق را با موشك هاي دوش پرتاب خود سرنگون كرد.

به جز موشك هاي ضدهوايي، از نظر موشك هاي ضدتانك نيز داعش صاحب تعداد نامشخصي موشك «تاو» آمريكايي، «ميلان» فرانسوي، «HJ-8» چيني و از همه مهم تر «كورِنت» روسي است. كورنت هاي روسي اگر نگوييم «خطرناك ترين»، هم چنان يكي از مهلك ترين موشك هاي ضدتانك دنيا محسوب مي شوند و داعش در جريان سقوط شهر «بيجي» عراق، تعدادي از اين موشك ها را از انبارهاي تسليحات ارتش به دست آورد. اين گروه بعدها ويدئويي منتشر كرد كه نشان مي داد نيروهاي وابسته به داعش، در جريان عمليات تروريستي در صحراي سيناي مصرف از كورنت عليه كشتي مصري استفاده مي كردند.

هواپيا و بهپاد

داعش رسما توان هوايي شاخصي ندارد. با اين حال هميشه تحركاتي از سوي آن ها ديده شده؛ مثلا در اوايل درگيري ها گفته مي شد دست كم يك هلي كوپتر «بلك هاوك» آمريكايي در فرودگاه مصول به دست داعش افتاده، هرچند اين موضوع هيچ وقت تاييد نشد.

جنگنده ي ميگ 21 سوري

 به علاوه چند فروند «ميگ 21» سوري از فرودگاه «الجراره» به دست داعش افتاده كه اين گروه تبليغات گسترده اي روي آن ها داشت. اين هواپيماها ظاهرا با هدايت خلبانان قديمي عراقي به پرواز هم درآمدند. با اين حال، نيروي هوايي سوريه بعدها خبر از سرنگون كردن دو فروند از اين ميگ ها داد. به جز اين، مهم ترين فعاليت هوايي داعش، فيلم برداري هوايي از كوباني با بهپادهايي بود كه ظاهرا از ارتش سوريه به غنيمت گرفته شده بود.