مجله روشن - مصطفي مسجدي آراني: هيچ كس- تاكيد مي كنم هيچ كس- حدس نمي زد كه جهان، تا اين حد در «مجاز» فرو رود. حتي نويسندگان رمان هاي علمي- تخيلي هم نمي توانستند تصور كنند روزي، «امر جنسي» به عنوان يكي از ملموس ترين كنش هاي آدمي، پاي به عرصه «صفر و يك»ها بگذارد تا جايي كه نويسنده اي- به قول «ابوالفضل بيهقي» خام دست و خامه به دست چون من- تصميم بگيرد بگويد در يكي از جوامع تقريبا سنتي روزگار ما- يعني ايران- مردم چگونه زيست جنسي شان را در فضاي سايبري پيش مي برند. اما اين ها همه اتفاق افتاده، «كار از كار گذشته» و بايد با نگاهي «پسيني» به تماشاي اين ماجرا نشست.

آن چه در اين نوشته، كه به دليل نبود ارجاع به منابع علمي و نيز روش جمع آوري داده ها اصرار دارم آن را نوعي «Essay» بدانم، خواهم گفت؛ حاصل «شهود» است و «تفكر» به آن مشاهدات.

از ديد نگارنده اين سطور كنش جنسي در ايران، در دو ساحت فضاي مجازي و حقيقي با يكديگر تفاوت هايي دارند و اين نوشته تلاش دارد نظرگاهي باشد به آن تفاوت ها. قبل از بيان هرگونه تفاوت به ياد داشته باشيم كه پيش فرض من اين است كه در ايران امروز، نهادي كه مي توان در آن كنش جنسي داشت ،خانواده است و هرگونه كنش خارج از اين چارچوب، با موانع قانوني، شرعي و اخلاقي رو به رو است. اين را هم بگويم كه موضع نوشته من توصيف است نه تجويز. از اين رو اگر از فقدان چيزي مي گويم بدين معنا نيست كه معتقدم بايد آن چيز وجود داشته باشد و وقتي از بودن چيزي سخن مي گويم لزوما از وجود آن راضي نيستم و موضعم تاييد نيست.

 

نبود نهاد و مسووليت

پيش فرض ما در بالا، تامين نياز جنسي فقط از سوي خانواده، منتج به اين نتيجه مي شود كه امكان تاسيس نهادهاي موازي با نهاد خانواده براي رفع نياز جنسي وجود ندارد. به عبارت ديگر اين نهادها كه در خارج از كشور شامل فروش سكس يا محل هاي تجمع كارگران جنسي و نيز سايت هاي شريك جنسي يابي و... است در ايران، جايي و منطقي براي فعاليت ندارند. با اين حال بايد توجه داشت كه نداشتن فضا براي فعاليت به معناي نبود چنين مراكزي نيست. ديده مي شود شبكه هاي اجتماعي و پيام رسان و حتي نمونه هاي ساده تر از «وب يك» يعني همان وبلاگ ها به محلي براي عرضه نيازهاي جنسي، صدالبته به صورت غيرقانوني، بدل شده اند.

نتيجه اين است كه در وب فارسي كنوني برخي هم ابزار جنسي خريد و فروش مي كنند، هم روابط نامشروع خريد و فروش مي شود و هم بعضي شريك جنسي پيدا مي كنند. اما اولا بايد بپذيرند كه قانون شكنند و ثانيا بايد بدانند كه طرف مقابل شان در آن سوي اين صفر و يك ها نه يك نهاد كه يك فرد است. فردي كه مي تواند دروغ بگويد، سودجويي كند، سوءاستفاده گر باشد و كلاه برداري كند يا حداقل در قبال هزينه اي كه كسي به ايشان پرداخته است، هيچ مسووليتي نداشته باشد. پس نخستين ويژگي زيست جنسي امروز ايرانيان، نبود نهاد و در نتيجه نبود مسئوليت حقوقي و قانوني (Responsibility) و حتي اخلاقي است.

روايت به جاي كنش

حال، اگر از سطح اجتماعي نگاهي به سطح كنش جنسي در فضاي مجازي كنيم متوجه مي شويم كه در اين حوزه با فقدان كنش رو به رو هستيم. اگر اين پيش فرض را داشته باشيم كه رابطه جنسي درست، رابطه جنسي به مفهوم اخص بين يك زن و مرد است؛ در فضاي مجازي و در نبود جنس ديگر، «روايت» و «تخيل» است كه به جاي «كنش» قرار مي گيرد و غايت اين ماجرا، يا سركوب فيزيولوژيك غريزه جنسي است يا خودارضايي كه در نهايت اثرات فيزيكي و رواني جنسي سالم را ندارد.

سه موضوعي كه همين روزها در لطيفه هاي دست به دست شده در فضاي مجازي مدنظر قرار گرفته، نشان از همين تخيل دارد. تخيل رابطه جنسي همسايه ها و نقل قول از چت هاي خصوصي دختران در مورد مسايل جنسي و نشان مي دهد سيل تخيل حتي مي تواند سد محكمي به نام حريم خصوصي فرد محترمي چون همسايه ما را بشكند و امنيت رواني را مخدوش كند، تصور ما از دختران نجيب و باحيا را به هم بزند و باعث توجه به مسايي شود كه پيش از اين جايي براي توجه كردن و توجه ديدن نداشته است.

مونولوگ به جاي ديالوگ

حال اگر اين «صحبت»ها به «گفت و گو» مي انجاميد باز هم مي گفتيم كه چون شراب، نفع اندكي در آن است هرچند كه مضرات آن بسيار. ولي چه بايد كرد وقتي در زيست مجازي ايرانيان، صحبت از امر جنسي فراوان است اما گفت و گو پيرامون آن كم.

نتيجه اين روند هم چيزي نيست جز ضعف مفرط ايرانيان، چه مجرد و چه متاهل، چه پير و چه جوان، چه زن و چه مرد، در شناخت جنسي خود و كسي كه قرار است همسرش باشد. البته نمي توان مدعي شد كه در فضاي حقيقي ايرانيان، پيرامون اين موضوع گفت و گو مي شده اما اگر گفت و گو نبوده، صحبتي هم نبوده است. صحبت پيرامون اين موضوع و گفت و گو نكردن يا سرايت نكردن صحبت به كنش، حكايت همان جام است كه گفتند «كژدار و مريز».

فقدان توليد مثل و محبت كردن

كاركرد امر جنسي دز زيست مجازي ايرانيان هم دگرگون شده است. اگر قبول كنيم كه انسان رابطه جنسي برقرار مي كند تا «لذت ببرد»، «محبت» را تجربه كند و «توليد مثل» كند؛ تجربه جنسي در فضاي مجازي حداقل دو كاركرد از اين 3 مورد را از بين برده است. توليد مثل كه به شكل بديهي امكان ندارد و محبت، از لا به لاي اين كدهاي كامپيوتري و از وراي صفحات تاچ موبايل هاي ما به سختي قابل نفوذ است.

نكته نهايي هم اين است كه، زن به عنوان طرف مطلق عرضه امر جنسي در جامعه، دچار تحولاتي در كنشش شده است. اگر در گذشته،او زيباييش را براي فرار از چشم بد مي پوشاند، دختر امروزي زيبايي را عرضه مي كند تا لايك بگيرد ولي انتظار دارد كسي در PV يا همان چت خصوصي مزاحمش نشود و دايركتي از كسي دريافت نكند.

البته همو، با استفاده از عرصه اي كه اين فضا به او داده موفق شده هرچه بيشتر با امر جنسي آگاه شود و ديگر به شكل موجود منفعل در اين فرآيند ديده نشود. اين دو موضوع در كنار هم، به دختران و زنان امروز ما «قدرتي» داده است. به اين ترتيب اگر انسداد نسبي در فضاي مديريتي و حتي اقتصادي جامعه، دو عنصر مهم قدرت يعني مقام و پول را از زن گرفته، زيبايي او به شكل آلترناتيو جدي درآمده و حتي موفق شده، از طرفي چون فروش لايك صفحات، برايش درآمد به همراه داشته باشد.

5 تفاوت را برشمرديم و به نظر مي رسد همين پنج تفاوت براي تغيير عمده در فضاي اجتماعي يك ملت كافي باشد. اما به اين 5 مساله بايد مسايل ديگري را هم افزود. ظهور تلفن هاي هوشمند و اينترنت هاي همراه، سطح دسترسي به مسايل جنسي موجود در فضاي وب را بالا برده است. نتيجه، تكثر و تنوعي است كه پيش از اين شاهد آن نبوديم. از آن سو، اين دسترسي باعث شده، افراد «مستقيما» به امر جنسي دسترسي پيدا كنند.

به اين ترتيب اگر در نسل قبلي فلان بازيگر هاليوودي به عنوان صاحب برخي جاذبه ها مطرح بود؛ در اين نسل «الكسيس تگزاسي» مطرح مي شود كه يك بازيگر فيلم هاي غيراخلاقي است.
در چنين زمينه اي، بدون وجود نهاد و مسووليت هاي قانوني، در فقدان كنش هاي صحيح جنسي و حتي گفت و گو پيرامون آن و با تغيير عمده كاركرد امر جنسي و تغييرات زنان به عنوان مهم ترين اركان امر جنسي در جامعه، آيا آينده روشني در انتظار زيست جنسي ايرانيان است؟ من اين طور فكر نمي كنم. فرداي اين برزخ، دوزخ است.